To oni namieszali w zeszłym roku w kulturze. Znamy laureatów Paszportów Polityki 2020

To był rok inny niż wszystkie poprzednie. Pandemia koronawirusa sprawiła, że był wyjątkowo dziwny, co przyznali sami organizatorzy nagród podczas ogłaszania nominacji. Ze względu na COVID-19 niemal wszystkie imprezy kulturalne trzeba było przełożyć lub przenieść do internetu, zamknięto kina i odwołano imprezy masowe. I chociaż dało się to we znaki całej branży, to przecież sukcesów na polu kultury nie zabrakło.

To właśnie ci co święcili triumfy w zeszłym roku, zostali docenieni podczas gali rozdania Paszportów Polityki 2020. Tegoroczni laureaci dołączyli tym samym do zacnego grona, bo w przeszłości nagrody te powędrowały m.in. do Olgi Tokarczuk, Kazika Staszewskiego, Agnieszki Chylińskiej, Wojciecha Smarzowskiego, czy Sylwii Chutnik. W zeszłym roku otrzymali je m.in. Bartosz Bielenia, Dominika Słowik, czy Błażej Król.

Nagrody jak zwykle przyznano w siedmiu kategoriach, czyli w dziedzinach: Film, Teatr, Literatura, Sztuki wizualne, Muzyka popularna, Muzyka poważna, Kultura Cyfrowa. Prócz tego tradycyjnie też przyznano laur Kreatora Kultury, którym pochwalić do tej pory mogli się m.in. Andrzej Wajda, Krzysztof i Elżbieta Pendereccy, czy Olga Tokarczuk. W tym roku ten zaszczytny tytuł otrzymali Bożena i Lech Janerkowie. Nowością natomiast jest nagroda specjalna Kultura Zdalna za „działania, które szczególnie skutecznie zbliżyły twórców i ich publiczność, w błyskawicznej reakcji przenosząc działania do sfery wirtualnej”. Wyróżnienie trafiło do Artura Liebharta (Millennium Docs Against Gravity),

Maciej Cuske: za reżyserię dokumentu „Wieloryb z Lorino”, który udowadnia, jak bardzo jest przenikliwym i uduchowionym obserwatorem.

Piotr Domalewski: za reżyserię fabuły „Jak najdalej stąd”, realistyczne kino, w którym jest miejsce i na diagnozę społeczną, i na czułe spojrzenie na człowieka.

Jan Holoubek: za reżyserię fabuły „25 lat niewinności. Sprawa Tomka Komendy”, znakomite, zrobione z nerwem kino społeczne, rozwijające konwencje filmu więziennego.

Maciej Pesta: mimo że rynek teatralny nie sprzyja autonomicznym wyborom aktorów i aktorek, on wydaje się bardzo konsekwentnie realizować drogę artysty zaangażowanego.

Jędrzej Piaskowski i Hubert Sulima: w swoich spektaklach podejmują tematy nieoczywiste, czasem zaskakujące, drażniące. Z drugiej strony garściami czerpią z konwencji, dowcipu, zabawy.

Teatr 21: teatr 21 poddaje krytycznej analizie status prawny i społeczny osób z niepełnosprawnościami. Tworzy przy tym unikatową jakość artystyczną.

Igor Jarek: opowiadania Igora Jarka rozgrywają się głównie w Nowej Hucie, ale mogłyby dziać się wszędzie w Polsce.

Mira Marcinów: wyjątkowość opowieści Marcinów polega na ostrości jej obserwacji, czarnym humorze, na wywrotowości języka i wyobraźni.

Patrycja Sikora: wiersze Patrycji Sikory można czytać jako próby wypracowania intelektualno-emocjonalnej strategii oporu.

Małgorzata Mirga-Tas: wypracowała własny styl malarski charakteryzujący się bogactwem kolorów, mnogością ornamentów, dekoracyjnością czerpiącą z kulturowego dorobku wspólnoty.

Karol Palczak: jego obrazy ukazują realną rzeczywistość i zatrzymują czas mocniej niż fotografia. To zamierzony suspens.

Joanna Piotrowska: to, co łączy jej bardzo bogaty dorobek, to szczególny rodzaj wrażliwości, ukazywanie toksycznych mechanizmów psychologicznych czy społecznych poprzez drobne gesty.

1988 (Przemysław Jankowiak): tegoroczną nominację przyniosła mu epka „Ring the Alarm” oraz nagrana w duecie ze znanym z grupy Molesta raperem Włodim płyta „W/88”.

Marek Pędziwiatr (EABS, Błoto): pędziwiatr utożsamia na polskiej scenie świeże i ważne tendencje obecne też w młodym środowisku jazzowym w Stanach Zjednoczonych czy Wielkiej Brytanii.

Siksa: duet, który swoją intuicją wspaniale wyprzedził czas – gdy dzisiaj posłuchamy ich nagrań w kontekście protestów kobiet i radykalizujących się nastrojów, dreszcz chodzi po plecach.

Ania Karpowicz: w jej rozległym repertuarze szczególne miejsce ma twórczość XX i XXI w. Współpracuje z kompozytorami, dokonując licznych prawykonań utworów jej dedykowanych.

Krystian Lada: jest reżyserem, dramaturgiem i librecistą, zarówno w dziedzinie opery, jak sztuk performatywnych.

Martyna Pastuszka: ukończyła Akademię Muzyczną w Katowicach w klasie skrzypiec współczesnych, a jeszcze w czasie studiów zainteresowała się historycznymi praktykami wykonawczymi.

Jacek Chojecki, Jacek Dębowski (Ovid Works): ich „Metamorphosis” to luźna adaptacja opowiadania Kafki „Przemiana”: niekoniecznie zgodna z literą, za to jak najbardziej zgodna z duchem twórczości autora.

Szymon Bryła, Radosław Ratusznik (One More Level): powiedzieć, że krakowianom udało się trafić na żyłę złota, byłoby krzywdzące. Nic tu nie zależało od przypadku, a droga One More Level do sukcesu może posłużyć za wzór.

Marta Malinowska, Jacek Brzeziński, Artur Ganszyniec (Different Tales): ich projekty są odmienne formą i intencją od tradycyjnych gier wideo, do których są zaliczane. Każda z nich to oryginalna hybryda.

Bożena i Lech Janerkowie: za najwspanialszą w polskiej muzyce rozrywkowej opowieść o niezależności, snutą przez dekady. 

Artur Liebhart (Millennium Docs Against Gravity): za twórcze przeobrażenie projektu, który choć realizowany był zdalnie, pozostał bliski niemal 170 tys. odbiorców.