„Gra o tron” to tylko fragment historii Westeros. Te wydarzenia ukształtowały całą krainę

Każdy serial, im dłużej trwa, tym bardziej skomplikowaną chronologię tworzy wokół siebie. Świat, który zaczyna się wyłaniać w pierwszych sezonach, niemal niezauważalnie wymyka się w pewnym momencie spod kontroli twórców, by powoli rozbudowywać własną mitologię. Chociaż produkcja HBO obejmuje kilka lat z życia Westeros, to na przestrzeni całego serialu, a także wiedzy zdobytej z literackiego pierwowzoru, można odwzorować historię tamtejszego świata na kilka lub nawet kilkanaście tysięcy lat wstecz.

Nieraz jednak można się pogubić we wszelkich zawiłościach fabularnych, jakie są nam serwowane w serialu. To może stać się jeszcze większym wyzwaniem, gdy do kanonu uniwersum zapoczątkowanego serią „Pieśń lodu i ognia” dołączy wciąż nienazwany spin-off „Gry o tron”, w którym mamy zobaczyć między innymi Naomi Watts. Dlatego też zadaliśmy sobie trud omówienia najważniejszych momentów przełomowych i chronologii uniwersum Westeros.

Trudno określić dokładne daty najdawniejszych dziejów Westeros. Jednak pierwszą wspominaną epoką w dziejach  krainy była tak zwana Era Świtu. Obejmuje ona prehistorię krainy oraz pierwsze pojawienie się człowieka na tych terenach. Westeros przed ludźmi było zamieszkiwane przez Dzieci Lasu i Gigantów. Obydwa gatunki charakteryzowały się dość prymitywnym stylem życia, który głównie opierał się o płaskie struktury społeczne. Około 12 tysięcy lat przed podbojem Aegona Zdobywcy (najważniejsza data graniczna w  chronologii Westeros) na terenach krainy pojawili się Pierwsi Ludzie, którzy przybyli do Westeros z Essos. Rozpoczęły się długoletnie wojny między Dziećmi Lasu a ludźmi o panowanie nad krainą.

Wyniszczająca wojna z Pierwszymi Ludźmi popchnęła Dzieci Lasu w pewnym momencie do iście desperackich środków. Chwytając pojedynczych ludzi, za pomocą swojej magii stworzyły pierwszych Białych Wędrowców. Lodowe stwory miały być bronią przeciwko Pierwszym Ludziom, która miała ochronić Dzieci Lasu przed masową zagładą płynącą z rąk człowieka. Ostatecznie Biali Wędrowcy uwolnili się spod magii Dzieci Lasu i obrócili się przeciwko swoim stwórcom, a także przeciwko ludziom.

Erę Herosów zapoczątkowało podpisanie paktu pokojowego pomiędzy Dziećmi Lasu a Pierwszymi Ludźmi. Pierwsza grupa miała odtąd przejąć władanie nad leśnymi terenami krainy, a druga nad otwartymi przestrzeniami. Z czasem Pierwsi Ludzie przejęli również wiarę Dzieci Lasu w Starych bogów. Potomkowie Pierwszych Ludzi wciąż żyją w Westeros między innymi na północy krainy, a także na Żelaznych Wyspach. Rody Starków, Greyjoyów i Dzicy bezpośrednio wywodzą swoje pochodzenie od tej cywilizacji.

Około 8 tysięcy lat przed podbojem Aegona nastała wielka zima, trwająca całe pokolenie, a za nią noc, która ciągnęła się przez lata. Pod jej osłoną krainę zaatakowali Biali Wędrowcy wraz ze swoją umarłą armią, doprowadzając niemal do całkowitego wyniszczenia zarówno ludzi, jak i Dzieci Lasu. W trakcie ostatecznej Bitwy o Świt zjednoczonym Dzieciom Lasu i Pierwszym Ludziom udało się jednak pokonać śmiertelne zagrożenie.

Bezpośrednio po zakończeniu bitwy wielki wojownik, Brandon Stark, postanowił odgraniczyć Białych Wędrowców od rozwijających się w Westeros cywilizacji. W tym celu zbudował gigantyczny mur dodatkowo wzmocniony magią, który oddzielił daleką północ Westeros od jej południowych ziem. Brandon Stark jest także postacią, która odpowiada za położenie podwalin pod zamek w Winterfell oraz utworzenie Nocnej Straży. To także legendarny założyciel rodu Starków.

Około 6 tysięcy lat przed podbojem Aegona Targaryena na Westeros najechali Andalowie. Nieśli oni ze sobą Wiarę Siedmiu. Zaprowadzili w Westeros swoje porządki. Tylko nieliczni mieszkańcy krainy pozostali przy wierze Dawnych bogów. Większość późniejszych, wielkich rodów Westeros chętniej utożsamia się z Andalami. Ta cywilizacja jest także odpowiedzialna za doprowadzenie do wymarcia Dzieci Lasu.

Ostatnią grupą etniczną, która sprowadziła się na ziemie Westeros, byli Rhoynarzy. Na około 700 lat przed podbojem Aegona przybili oni wraz z legendarną księżniczką Nymerią, która w obliczu przegranej przez księcia Essos walki ze starożytną Valyrią, udała się na wygnanie wraz ze swoim ludem. Schronienie odnaleźli w Dorne, gdzie Nymeria poślubiła Morsa Martella, tworząc tym samym ród Marellów władających od tamtego momentu przylądkiem Dorne.

Około 100 lat przed Aegonem ród Targaryenów przenosi się ze swojej dotychczasowej siedziby w starożytnej Valyrii na Smoczą Skałę położoną na obrzeżach Westeros. Głównym powodem przeniesienia całej familii był proroczy sen jednej z członkiń rodu, który zapowiadał rychłą zgubę ich dotychczasowej siedziby. W kilka lat później Valyrię faktycznie nawiedził szereg klęsk. Od tego czasu Valyria jest niezamieszkałym przez ludzi terenem, o którym krążą legendy, jakoby był nawiedzony.

Sama Smocza Skała nie wystarczyła na długo Targaryenom. Przepełniony wielkimi ambicjami, a także posiadający w zanadrzu trzy smoki, Aegon Targaryen ruszył naprzeciw rodom żyjącym w Westeros. Nietrudno zgadnąć, że posiadając trzy potężne, magiczne stworzenia, a także liczny ród, który się za nim wstawił, podbój ziem przyszedł mu dość łatwo. Jedynym królestwem, któremu udało się odeprzeć najeźdźcę, było Dorne rządzone przez ród Martellów. Targaryenowie podporządkowali sobie tę część Westeros dopiero ponad 150 lat po podboju pozostałych sześciu dawnych królestw.

Niedługo po pierwszej wojnie domowej w historii zjednoczonego Westeros, nazwanej Tańcem Smoków, w 153 roku po podboju Aegona umiera ostatni smok. Jego właścicielem był Aegon III Targaryen, który nie potrafił utrzymać populacji smoków po wyniszczającej wojnie, w której zginęła większość z przedstawicieli gatunku. Na długie lata smoki pozostają jedynie w pamięci ludowej. Targaryenowie są także w posiadaniu smoczych jaj, z których jednak nie potrafią wyhodować bestii.

W 282 roku po Aegonie rozpoczyna się bunt Roberta Baratheona. Na wieść o porwaniu Lyanny Stark przez księcia Rhaegara Targaryena, brat Lyanny, Brandon oraz głowa rodu Starków, Rickard żądają od króla Aerysa, by ten przemówił do rozsądku swojemu synowi. Król o sugestywnym przydomku Szalony postanawia jednak skrócić dwóch Starków o głowę. Następnie domaga się głów Roberta Baratheona i Eddarda Starka za ich nieposłuszeństwo. Do tego zadania wyznacza Jona Arryna. Trzem zaprzyjaźnionym rodom nie pozostaje nic innego, jak zbuntować się przeciwko Królowi. Zaskakująco bunt trzech domów przerasta się w ogólnokrajowy przewrót.

Zyskująca na popularności rebelia Roberta Baratheona ma swój kulminacyjny punkt w trakcie ataku na Królewską Przystań. Wtedy to okazuje się, że Lannisterowie, którzy do tej pory pozostawali wierni Targaryenom, obrócili się przeciwko królowi. Aerys Targaryen zostaje zamordowany przez Jaimego Lannistera, członka Gwardii Królewskiej, która miała chronić króla. Jaime zyskuje tym samym przydomek Królobójcy.

W trakcie chaotycznej rebelii ze Smoczej Skały zostają potajemnie wywiezieni ostatni potomkowie Targaryenów, kilkuletni książę Viserys oraz nowonarodzona księżniczka Daenerys.

Po wygranej rebelii na tron wstępuje Robert Baratheon. Jego wybór jest uzasadniony pokrewieństwem krwi łączącym Roberta z Targaryenami. Początkowo jego żoną miała zostać Lyanna Stark, jednak w obliczu jej zgonu, rola ta przypada córce Tywina Lannistera. Cersei zostaje królową Westeros, co ma być symbolicznym ukłonem w stronę rodu Lannisterów, którzy przyczynili się do ostatecznego zwycięstwa rebelii Roberta.

Po miesiącach spędzonych na polu walki o własną siostrę, Ned Stark powraca do Winterfell i swojej żony Catelyn. Ze sobą przywozi jednak niemowlaka o kruczoczarnych włosach, którego nazywa Jon Snow sugerując, że jest to jego nieślubny syn. Tym samym ukrywa straszną prawdę, której dowiedział się od umierającej siostry. Dziecko to naprawdę nazywa się Aegon Targaryen i jest pierworodnym synem Lyanny Stark oraz księcia Rhaegara Targaryena potajemnie sobie poślubionych. Jest także prawowitym spadkobiercą Żelaznego Tronu.

W kilka lat po zdobyciu władzy przez Roberta Baratheona, Balon Greyjoy występuje jawnie przeciwko nowej władzy. Zostaje jednak dość szybko przyparty do muru. W ramach własnej kapitulacji zostaje zmuszony, by oddać swojego jedynego, żyjącego syna, Theona jako zakładnika wojennego. Theon zostaje wysłany na wychowanie do Winterfell i trafia pod skrzydła Neda Starka.

Około 17 lat po zdobyciu władzy król Robert Baratheon umiera śmiertelnie raniony przez dzika w trakcie jednego ze swoich polowań. Królem zostaje jego najstarszy syn Joffrey Baratheon. W tym samym czasie Ned Stark odkrywa prawdę o pochodzeniu domniemanych dzieci Roberta, co ostatecznie kosztuje go życie.

Po śmierci Roberta rozpoczyna się walka o tron. Mimo że teoretycznie prawowitym następcą tronu jest Joffrey, prawa do niego roszczą sobie także obydwaj bracia Roberta, Stannis i Renly. Ponownie podnosi się także Balon Greyjoy, a po śmierci Neda Starka bunt wybucha również na północy wiedziony przez jego najstarszego, prawowitego syna, Robba Starka. Na przestrzeni siedmiu sezonów cała piątka początkowych pretendentów umiera przez zdrady i skomplikowaną sieć powiązań na najwyższych szczeblach władzy w Westeros.

W międzyczasie do władzy dojrzewają dwie kobiety. Pierwszą jest Cersei, która w wyniku przedwczesnych zgonów własnego potomstwa ostatecznie zasiada na Żelaznym Tronie. Drugą zostaje Daenerys Targaryen. Księżniczka wygnana od razu po narodzinach ze swojej ojczyzny dojrzewa w odległych krainach, a wraz z nią trzy smoki, które narodziły się na nowo wraz ze swoją właścicielką, gdy ta weszła w płonący stos pogrzebowy swojego męża khala Drogo. Stopniowo zdobywa potęgę i władzę na terenach Essos, by w końcu wyruszyć ku upragnionemu Westeros z ogromną armią u jej boku.

W końcowych sezonach „Gry o tron” nadciąga kolejna wielka zima, a wraz z nią uaktywniają się po raz pierwszy od dawna Biali Wędrowcy na czele z Nocnym Królem. Ożywając martwe istoty za murem, budują swoją martwą potęgę. Ostatecznie, dzięki ożywionemu smokowi i jego magii udaje im się zburzyć legendarny Mur zbudowany przez Brandona Starka wiele tysięcy lat wcześniej. To wydarzenie otwiera armii umarłych drogę na południe Westeros.