„Kruk. Szepty słychać po zmroku” to dla mnie polskie „True Detective”

Prześledźcie proszę mój tok rozumowania.

Tak jak „True Detective”, akcja „Kruka” dzieje się w bardzo specyficznym miejscu - amerykański serial w amerykańskim stanie Luizjana, polski na Podlasiu. Te miejsca determinują całość odbioru obrazu. Są przytłaczające, przygnębiające, dołujące, lecz jednak w tym samym momencie również onieśmielające i na swój sposób piękne. Te miejsca determinują postaci - zarówno głównych bohaterów, których zastana lokalność potężnie tłamsi, jak i tych z szerszego planu, z których lokalność wręcz się wylewa. Można nawet założyć, że w obu serialach to właśnie miejsca są głównymi bohaterami, bo to tylko tu, w tych konkretnych lokalizacjach, te niezwykle gęste historie mogły się wydarzyć.

Jestem wręcz pewny, że scenarzysta „Kruka”, Jakub Korolczuk, był mocno zafascynowany dziełem Nicka Pizzolatto - pierwszym sezonem „True Detective”, a polska produkcja to poniekąd odpowiedź na to amerykańskie dzieło. Tak jak w pierwszym sezonie „True Detective”, w „Kruku” mamy częściową narrację retrospektywną, która ma mocny wpływ na to, co dzieje się tu i teraz. Odkrywanie głównych postaci - rozumienie ich postaw, zdobywanie wiedzy o ich motywacjach - dzieje się wraz z wyjawianiem poszczególnych kart z przeszłości. Spektakularny finał ma już jednak miejsce w czasie rzeczywistym i kończy się prawdziwą jatką. Ach, no i w obu przypadkach mamy końcową scenę katharsis głównych postaci, które z oka każdego wrażliwego widza wycisną łzę.

W obu produkcjach niebagatelną rolę odgrywają elementy nadprzyrodzone, choć może w „Kruku” nieco większą aniżeli w „True Detective”. W polskim serialu są one głównie wymysłem chorej, popapranej duszy głównego bohatera, w amerykańskim z kolei są elementem gry złoczyńcy ze stróżami prawa. W przypadku obu seriali elementy nadprzyrodzone mają jednak związek z lokalnymi wierzeniami i tajemnicami - wykorzystują różnego rodzaju zabobony i miejscowe irracjonalności, które doprowadzają ich do rozwiązania kryminalnych zagadek.

Klimaty obu opowieści telewizyjnych w niesamowity sposób budowane są także odpowiednimi filtrami kolorystycznymi nałożonymi na kamery. W przypadku „True Detective” dominują kolory zgniłej zieleni, w „Kruku” natomiast mamy szarość i podlaski mglisty półmrok. To nie tylko potęguje elementy grozy w obu opowieściach, to również dodaje wiarygodności w kontekście lokalnego charakteru obu historii. Trudno powiedzieć, by zdjęcia w obu serialach były „ładne”. U widzów rodzi się raczej niewygodne poczucie zgnilizny, zepsucia, swądu i lokalnego smrodu.

Dodajmy aktorów nieco odkurzonych, bo przecież zarówno duet Matthew McConaughey/Woody Harrelson, jak i Michał Żurawski, rolami w tych serialach raczej wracali do pierwszej ligi poważnych aktorów, aniżeli odcinali kupony od swoich topów (specjalnie nie wymieniłem tutaj drugiego z krukowego duetu, Cezarego Łukaszewicza, bo ten jest akurat na niesamowitej fali wzrostu). Mam wielką nadzieję, że Żurawski skończy z idiotycznymi serialami… tfu tfu obyczajowymi w TVN-ie i po „Kruku” zacznie dostawać takie role dramatyczne, na jakie niewątpliwie zasługuje.

Oba seriale nie emanują budżetem. Ba, w obu przypadkach widać wręcz oszczędność - zarówno pod kątem produkcyjnym (nie ma tu wielu typowych dla seriali sensacyjnych fajerwerków), jak i scenariuszowym (historia jest rozpisana tak, by był to serial grany głównie słowem oraz mimiką twarzy aktorów). W przypadku obu seriali wyszły z tego perełki, których prawdziwy blask odkryją tylko widzowie o odpowiedniej serialowej wrażliwości.

Nie skłamię, jeśli wyznam, że dla mnie „Kruk. Szepty słychać po zmroku” to najlepsza obok „Watahy” polska produkcja ostatnich lat. Bije na wskroś poprzedni serialowy pomysł nc+, czyli „Belfra”. Mam wielką nadzieję, że (ponoć) niezbyt spektakularne wyniki oglądalności „Kruka” nie zniechęcą włodarzy ITI przed kontynuowaniem historii komisarza Adama Kruka.

Coś mi się bowiem wydaje, że „Kruk” s1 ma szansę być odkrywanym przez wiele miesięcy po zakończeniu jego emisji. Ma bowiem w sobie element tej telewizyjnej magii, którą prawdziwi koneserzy świetnie wyprodukowanych, dobrych historii na małym ekranie będą tu odkrywać przez długie miesiące.

A może nawet lata.