Świetny film ominął kina, ale trafił do Prime Video. Powrót Odyseusza - recenzja

W mitologii najbardziej rozpoznawalni są bogowie - nadnaturalne istoty o niemal nieograniczonej mocy, zdolne do zmieniania losów świata, wpływania na śmiertelników. Swoje miejsce mają też herosi. Jednym z nich jest Odyseusz - słynny król, potomek Hermesa, który walczył w wojnie z Trojanami i po wielu latach tułaczki powrócił na rodzinną wyspę. W 2026 roku zobaczymy "Odyseję" - ekranizację jego losów z rąk samego Christophera Nolana i przy udziale niezwykle gwiazdorskiej obsady. Teraz skupmy się na filmie, który do polskich kin niestety nie trafił.

"Powrót Odyseusza", jak nietrudno się domyślić, koncentruje się na ostatnim elemencie tej historii. Tytułowego bohatera (Ralph Fiennes) zastajemy wycieńczonego, leżącego na piasku w stanie wręcz agonalnym. Jeden z lokalnych pasterzy, Eumajos, nie rozpoznający dawnego władcy, zapewnia mu opiekę. Dochodzący do siebie Odyseusz zaczyna dostrzegać, jak wiele się zmieniło w jego dawnym królestwie. Włącznie z sytuacją w jego domu - królowa Penelopa (Juliette Binoche) wyczekuje jego powrotu, ale opieranie się zalotnikom i perspektywie pustego tronu przychodzi jej coraz ciężej.

Spragnieni fajerwerków, widowiskowych walk, spektakularnych morskich scen mogą być zawiedzeni - "Powrót Odyseusza" ich nie oferuje - wszelkie sceny walki, zwłaszcza te w wykonaniu Fiennesa są przyziemnie zainscenizowane, sam aktor absolutnie imponuje przygotowaniem fizycznym. Reżyser (i współscenarzysta zarazem) pokierował tę historię w zdecydowanie odmienne rejony - to film prowadzony dość nieśpiesznie, momentami wręcz kontemplacyjnie. Szkoda, że nie trafił on na duży ekran, natomiast zdecydowanie ma w sobie coś telewizyjnego, jeśli chodzi o formę. Nie ma tu jakiegoś imponującego bogactwa lokacji - to dość surowy obraz, zarówno w formie, jak i treści. Całościowo nie wpływa to negatywnie ani trochę - obcujemy z rzeczywistością krainy, która nie opływa w dobrobyt, zaś jest pogrążona w chaosie i bezkrólewiu. Film charakteryzuje się sporą dawką wręcz brudnego realizmu opowieści i obrazu, co dobrze koresponduje z psychicznym pobojowiskiem w głowie protagonisty. W gruncie rzeczy "Powrót Odyseusza" to mocna historia złamanego weterana, który widział i przeżył wiele, a za wiele mrocznych wydarzeń niewątpliwie sam był pośrednio lub bezpośrednio odpowiedzialny. Obecność bogów nie jest tutaj zasygnalizowana - to ludzka historia i dosłownie, i w przenośni.

"Powrót Odyseusza" opowiada o mężczyźnie, który dawniej dzierżył ogrom władzy, chwały i autorytetu, a teraz nie potrafi wrócić do normalnego życia. Pasolini małymi środkami potrafi przedstawić złożoność bohatera, ale nie tylko jego. Niemało czasu ma emanująca troską i mądrością Penelopa, do której, pomimo tęsknoty za mężem, coraz mocniej dochodzi polityczny pragmatyzm. Równocześnie ciężko jej coraz bardziej trzymać pod kloszem syna, który chce więcej wolności i samodzielności, jednak w jego przypadku oznacza to przyszłą rolę mięsa przeznaczonego do walk, już i tak będącego obiektem pogróżek. Może przydałoby się trochę więcej czasu poświęcić właśnie temu tematowi - wątek zakusów zalotników otwiera ciekawą furtkę do pokazania ich osobistych ambicji i motywacji. Kto zna historię Odysa z mitów zaskoczony finałem nie będzie. Ostatni akt jest romantyczny, ale w niewątpliwie trudny sposób - pomiędzy parą bohaterów jest dojrzała, wystawiona na niezwykłą próbę miłość i wspólna obietnica przepracowania wszystkiego.

Pojedyncze niedociągnięcia na poziomie samej fabuły są rekompensowane przez fantastycznych aktorów. Są w świecie kina tacy, którzy niezależnie od tego w jakim gatunku i kogo grają, całym swoim jestestwem wypełniają ekran i każdym ruchem czy detalem przekazują wszystko. Do tego grona zalicza się Ralph Fiennes. Jego tężyzna fizyczna jest niesamowita jak na jego wiek, zaś przy okazji rewelacyjnie koresponduje z jego umęczoną połamaną duszą i psychiką. Odyseusz w niczym, absolutnie niczym nie przypomina dostojnego wojaka - to zniszczony przez swoje doświadczenie weteran z najmocniejszą odsłoną PTSD. Fiennes od początku do końca zachwyca w tej roli.

Choć legendarny aktor oczywiście dominuje w tej historii, nie jest jedynym zachwycającym reprezentantem swojego zawodu. Prawdę powiedziawszy, chyba nie dało się obsadzić lepiej silnej, pełnej klasy, świadomej, ale jednocześnie emanującej troską i tęsknotą Penelopy. Juliette Binoche w każdej minucie swojej obecności potwierdza słuszność tego castingu - ma w sobie sporo niewypowiedzianych, głębokich emocji. Charlie Plummer w roli Telemacha nie zachwycił, ale też nie popełnił żadnej aktorskiej wpadki - to poprawny występ. Kreację Marwana Kenzariego oceniam jako udaną ciekawostkę - aktor po raz drugi wcielił się w zakulisowego gracza, który pragnie władzy i ręki kobiety, a zostaje pokonany przez "człowieka z rynsztoku" (Kenzari grał Dżafara w aktorskim "Aladynie").

"Powrót Odyseusza" to rzetelne, porządne kino, które spektakularność zamieniło na surowy, momentami kontemplacyjny realizm. Niektóre części fabuły dało się poprowadzić lepiej, ale moje pretensje w tej materii zostały skutecznie stłumione przez fantastyczne aktorstwo Fiennesa i Binoche. Dobry, niesłusznie niedoceniony przez duże ekrany film. 

"Powrót Odyseusza" jest dostępny do obejrzenia w ramach abonamentu Prime Video.

Więcej informacji ze świata kina przeczytacie na Spider's Web: