Legendy „Star Wars” to prawie 400 pozycji. Wybraliśmy 13 najlepszych książek na start

Disney w 2014 r. wykupił prawa do marki „Star Wars”, co zwiastowało nową złotą erę tej serii. Niestety wielu fanów jest rozczarowanych tym, jak Myszka Miki traktuje „Gwiezdne wojny”. Sam po seansie pisałem o smutnym końcu sagi i wskazałem 33 rzeczy, które mnie w uwierają w 9. epizodzie.

Moi redakcyjni koledzy w stronę „The Rise of Skywalker” kierowali zresztą jeszcze więcej cierpkich słów, a na filmach kontrowersje się nie kończą. Jedną z budzących największe emocji decyzji było pozbycie się tzw. Expanded Universe, czyli wszystkich powieści, komiksów i gier wydanych przed 2014 r.

Na szczęście określenie ich mianem legend i usunięcie z kanonu „Gwiezdnych wojen” nie oznacza, że zniknęły ze sklepowych półek. Książki, komiksy i gry ciągle można nabyć i zwłaszcza w przypadku powieści, które w Polsce pojawiały się nakładem wydawnictwa Amber, nadal warto to zrobić.

W przypadku nowego kanonu „Gwiezdnych wojen” od Disneya łatwo wskazać dobre punkty startowe. W ramach legend wydano natomiast aż 381 (!) książek, opowiadań i e-booków dla dzieci, młodzieży i dorosłych. Sam pochłaniałem te wszystkie opowieści przez lata, a nadrobienie ich teraz jest nierealne.

Poziom powieści ze starego kanonu jest w dodatku nierówny, a do tego nie warto czytać ich chronologicznie. Często kolejne pozycje na liście nie wiążą się bezpośrednio ze sobą. Lepiej skupić się na perełkach, więc postanowiłem wskazać 13 najlepszych książek z serii „Star Wars” na start.

Wydana w 1999 r. książka otworzyła zupełnie nowy rozdział w historii odległej galaktyki. W ramach serii „Nowa Era Jedi” wydano kilkanaście powieści, które były kroniką wojny z Yuuzhan Vongami — nieobecnymi w Mocy obcymi spoza galaktyki, którzy korzystali z biotechnologii i nienawidzili maszyn.

Vongowie siali spustoszenie wśród ludności cywilnej, a naprzeciw brutalnym Yuuzhanom stanęli weterani Nowej Republiki oraz resztek Imperium i odrodzony Zakon Jedi pod przewodnictwem Luke’a Skywalkera. Autor powieści „Wektor pierwszy” miał cojones i uśmiercił nawet pierwszoplanowego bohatera z filmów.

Pierwszy tom cyklu „Nowa Era Jedi” może być przy tym świetnym nabytkiem dla osób, które nie znały wcześniej historii Expanded Universe, a rozczarowały ich kinowe epizody. Ta alternatywna historia odległej galaktyki wydaje się zresztą ciekawsza niż to, co zaserwował nam Disney.

Cała saga to historia o walce dobra ze złem. W filmach są złoczyńcy, ale ich scenarzyści skupiają się na bohaterach opowiadających się po jasnej stronie Mocy. Z kolei Drew Karpyshyn w swojej książce wziął na tapet postać słynnego Lorda Sithów, który żył na tysiąc lat przed panowaniem Imperatora.

„Darth Bane: Droga zagłady” jest jedną z najlepszych opowieści z odległej galaktyki w ogóle. To w tej powieści pokazano kulisy powstania Zasady Dwóch i nic tylko czekać, aż Disney opowie tę historię po swojemu. Póki się tak nie stanie, fani mogą wracać do świetnej książki Drew Karpyshyna oraz jej dwóch kontynuacji.

Można powiedzieć, że od tego wszystko się zaczęło. Po kilku latach stagnacji, gdy zainteresowanie „Gwiezdnymi wojnami” zaczęło przygasać, Timothy Zahn rozpalił je na nowo. „Dziedzic Imperium” opowiada o dalszych losach filmowych bohaterów w pięć lat po zniszczeniu drugiej Gwiazdy Śmierci.

Okazało się, że pokonane Imperium miało jeszcze jednego asa w rękawie. Był nim Wielki Admirał Thrawn, który rzucił na kolana raczkującą Nową Republikę. Autor historię jego ofensywy opisywał jeszcze w dwóch kontynuacjach, a cała trylogia do dzisiaj jest uważana za jedne z najlepszych dzieł w ramach Expanded Universe.

To nietypowa książka, bo Michael A. Stackpole zdecydował się na narrację pierwszoosobową. Główny bohater, czyli Corran Horn, był pilotem słynnej Eskadry Łotrów, ale odkrył w sobie wrażliwość na Moc. „Ja, Jedi” opisuje drogę, którą przebył, zanim stał się jednym z pierwszych uczniów Luke’a Skywalkera.

Wiele powieści na motywach „Gwiezdnych wojen” poświęcono bohaterom Wojen klonów. „Punkt przełomu” autorstwa Matthew Stovera opowiada o misji, którą powierzono Mace’owi Windu. Zadaniem tego członka Rady Jedi był powrót na jego ojczystą planetę Haruun Kal, gdzie miał uratować swoją uczennicę.

Darth Bane ustanowił niesławną Zasadę Dwóch, a kulminacją tej tysiącletniej tradycji było przejęcie władzy w galaktyce przez Dartha Sidiousa. Fundamenty pod ten triumf położył jednak Darth Plagueis, który „umiał uratować swoich bliskich przed śmiercią”. James Luceno opowiedział jego historię.

W ramach serii „Nowa Era Jedi” pozycja centralnego rządu została nadwątlona, a Zakon odbudowany przez Luke’a Skywalkera został niemalże zniszczony. „Zdrada”, czyli pierwszy tom serii „Dziedzictwo Mocy”, opowiada o tym, co się działo później. Niestety na horyzoncie pojawiło się zupełnie nowe zagrożenie.

„The Old Republic: Revan” to zarówno niezła książka, jak i kontynuacja kultowej serii gier wideo „Knights of the Old Republic”. Drew Karpyshyn, który przybliżył nam historię Dartha Bane’a, opowiedział o wojnie Jedi i Sithów, która miała miejsce pięć tysięcy lat przed wydarzeniami przedstawionymi w filmach.

„Gwiezdne wojny” kojarzą się przede wszystkim z odwiecznym konfliktem pomiędzy Jedi i Sithami, ale niezwykle istotne są również starcia myśliwców gwiezdnych. O bohaterskich pilotach, którzy stali się szpiegami i komandosami, opowiada seria „X-Wingi”, którą rozpoczął Michael A. Stackpole.

Karen Traviss przybliżyła fanom niesamowitą kulturę tajemniczych wojowników, których pancerz nosili Jango i Boba Fettowie. Z serii „Republic Commando” dowiadujemy się, że Mandalorianie mieli swój udział w tworzeniu i szkoleniu armii klonów dla Republiki, ale bynajmniej nie popierali jej ideałów.

Rozkaz 66, który klonom wydał Darth Sidious, doprowadził do śmierci niemal wszystkich Jedi. Niektórzy jednak przetrwali, a jednym z ocalałych jest Jax Pavan, który wraz z grupą towarzyszy najpierw próbuje po prostu przeżyć, a w kolejnych tomach serii „Noce Coruscant” walczy z nowo powstałym Imperium.

Łowcy nagród to jedna z budzących największe emocje profesji w odległej galaktyce. Co prawda w filmach pojawili się tylko na chwilę, a jedynie Boba Fett zyskał nieco więcej czasu antenowego, ale stali się bohaterami trylogii „Wojny łowców nagród”, którą zapoczątkowała książka „Mandaloriańska zbroja”.

Jednymi z najlepszych książek w ramach Expanded Universe były te, które opowiadały nie o bohaterach pokroju Luke’a i Lei, tylko o losach nieznanych wcześniej zwykłych ludzi. Z tego powodu warty uwagi jest pierwszy tom seria „MedStar” wraz z kontynuacją. Opowiada o pracy lekarzy podczas Wojen klonów.

„Star Wars Legends” to zamknięty projekt i nie pojawią się już nowe opowieści w starym kanonie. Jeśli ktoś chciałby prześledzić sam początek historii odległej galaktyki oraz Zakonu Jedi, powinien przyjrzeć się powieści „Świt Jedi: W nicość” („Dawn of the Jedi: Into the Void”) autorstwa Tima Lebbona.

Ostatnia przygoda Luke’a, Hana i Lei została opisana przez Troya Denninga w powieści „Crucible”, ale jeśli kogoś interesuje to prawdziwe zakończenie Expanded Universe, to powinien sprawdzić komiksy z serii „Star Wars. Legacy”. Ich głównymi bohaterami są potomkowie Wielkiej Trójki, czyli Cade Skywalker i Ania Solo.

Adaptacje kolejnych epizodów są o tyle wyjątkowe, że podobnie jak filmy kinowe i serial „The Clone Wars” należą do starego i nowego kanonu jednocześnie. Z kolei „Zemsta Sithów” autorstwa Matthew Stovera jest jedną z najlepszych książek z serii „Star Wars” zarówno w ramach Expanded Universe, jak i u Disneya.

Pisarz odpowiedzialny za tę adaptację lepiej wyjaśnił, co dokładnie działo się w głowie Anakina Skywalkera pod koniec istnienia Republiki Galaktycznej niż George Lucas w swoich filmach. Z tego powodu „Revenge of the Sith” w wersji książkowej to obowiązkowa lektura dla każdego fana.

Oprócz licznych powieści w ramach Expanded Universe wydano kilka zbiorów opowiadań. Coś dla siebie znajdą zarówno miłośnicy Imperium i Nowej Republiki, jak i łowców nagród. Do tego takie zbiory pozwalają dowiedzieć się czegoś więcej na temat bywalców Kantyny w Mos Eisley i Pałacu Jabby.