Wy też powinniście kibicować strajkującym scenarzystom. Nawet jeśli będzie was to kosztować ulubiony serial

W 2007 roku walczyli o wynagrodzenie za DVD, czyli sprawiedliwy podział zysków z dystrybucji cyfrowej. Teraz - kilkanaście lat później - przynajmniej częściowo rozchodzi się o to samo. Walka o uwzględnienie tantiem z nowych mediów to temat, który wraca jak bumerang; zmienia się jedynie nośnik. Rzecz w tym, że w erze streamingu tantiemy, czyli pasywny dochód, na którym kiedyś scenarzyści mogli polegać w przerwach od pracy, właściwie już nie istnieją. Dorzućmy do tego: obniżenie liczby epizodów na sezon (kiedyś po 20-24 odcinki, dziś - 8-12), co obniża dochody z pracy przy danym projekcie; kiepskie warunki i pośpiech; stagnację płac (obecne zostały ustanowione jeszcze przed streamingową rewolucją); niestabilność zatrudnienia oraz kwestię wykorzystania sztucznej inteligencji (nad autorami zawisła groźba, że AI ich zastąpi).

Co więcej: scenarzystom nie płaci się dodatkowo za liczne dopiski i poprawki; nie zwiększa się liczby pisarzy przy znacznie dłuższych projektach; odsyła się ic do domu jeszcze w czasie realizacji i skraca czas pracy nad tekstem, który z założenia ma powstać jak najszybciej. Dysproporcje rosną, a mediana zarobków scenarzystów w ostatnich latach zauważalnie spadła (biorąc pod uwagę inflację: nawet o 23 proc.). Nie da się zatem ukryć, że tym razem stawka jest większa niż kiedykolwiek wcześniej.

Obie strony sporu przewidują długi impas. Zarówno scenarzyści, jak i producenci przygotowywali się do strajku od wielu miesięcy. Warto odnotować, że mamy do czynienia z największym poparciem dla strajku w historii WGA: w zeszłym miesiącu aż 98 proc. głosujących członków wyraziło nań zgodę. I to właśnie widmo tych protestów sprawiło, że studia celowo przyśpieszały prace nad skryptami. Koncerny są obecnie w posiadaniu potężnych zapasów: ogromnych baz filmów, seriali i programów. W związku z tym może upłynąć sporo czasu, zanim brak chętnych do pracy scenarzystów stanie się dla nich prawdziwym problemem.

Wobec tego - przynajmniej na razie - producenci nie zamierzają ulegać. Przyjęcie wszystkich postulatów kosztowałoby producentów 429 mln dol. rocznie (wg obliczeń gildii zyski przemysłu rozrywkowego wzrosły do 30 mld dol., a malutka grupka hollywoodzkich prezesów zgarnia już łącznie prawie 800 mln dol.). Z kolei producenci twierdzą, że mogą wydać co najwyżej... dodatkowe 86 mln.

A jednak można zakładać, że w pewnym momencie studia odpuszczą. Tak było w przeszłości - właściwie za każdym razem. Branża jest zresztą dość zgodna, inni twórcy i artyści - w tym wiele aktorek i aktorów - wspierają protestujących. Ponadto klęska strajkujących wiązałaby się z paskudnym PR-em i znaczącym pogorszeniem warunków pracy. W efekcie na zajmowanie się scenopisarstwem będą mogli sobie pozwolić jedynie twórcy bardzo uznani i zamożni, bo pozostałych nie będzie na to stać.

To przełomowy moment, który przesądzi nie tylko o poprawie warunków, lecz także kształcie odcinkowych produkcji w przyszłości, a zatem również ich jakości (przykładowo: więcej czasu na pracę przy tekście raczej wyjdzie danemu tytułowi na dobre). Tym bardziej powinniśmy kibicować scenarzystom - ich wygrana pociągnie za sobą pozytywne zmiany w branży rozrywkowej, a my, konsumenci dzieł kultury, będziemy mogli cieszyć się dopracowanymi historiami powstającymi w godnych, uczciwych warunkach.

Czytaj także: