„Diuna” - streszczenie filmu. Kim jest Paul Atryda i o co chodzi z tą całą Przyprawą?

„Diuna” z 2021 r. w reżyserii Denisa Villeneuve to kolejna ekranizacja kultowej serii książek Franka Herberta z lat 60. o tym samym tytule. Wydarzenia z pierwszej powieści z tego cyklu zostały dość wiernie odwzorowane na ekranie, aczkolwiek nie w pełni i z kilkoma kosmetycznymi zmianami. Akcja toczy się przede wszystkim na tytułowej planecie, która jest częścią ogromnego, pangalaktycznego Imperium, a w toku filmu staje się teatrem brutalnej wojny.

Diuna, czyli inaczej Arrakis, to nazwa niepozornej, ale niezwykle istotnej pustynnej planety w uniwersum wykreowanym przez Franka Herberta. Ogromne i śmiertelnie niebezpieczne czerwie nazywane Szej-huludami przemierzające jej piaski tworzą Przyprawę nazywaną też Melanżem. Jest on środkiem psychotropowym umożliwiającym Nawigatorom Gildii Kosmicznej realizowanie podróży międzygwiezdnych, a tym samym jedną z najbardziej pożądanych substancji w Imperium.

Kontrolowanie planety Arrakis, a tym samym podaży Melanżu, zapewnia jej władcom prestiż i pieniądze. Na początku filmu Imperator, Shaddam IV, oddaje jednak niespodziewanie Diunę, która przez ostatnich osiem dekad była lennem złowrogich Harkonnenów, we władanie Rodowi Atrydów. Leto Atryda, czyli jego dumny przywódca, jest pełen podejrzeń, ale przyjmuje to zadanie. Opuszcza swój rodzinny Caladan wraz z synem, partnerką i swoimi najbardziej zaufanymi ludźmi.

Po przybyciu na Diunę członkowie rodu Atrydów zaczynają zajmować się wydobyciem Melanżu i wchodzą w interakcję z jej mieszkańcami, nomadycznymi Fremenami. Paul Atryda wraz z ojcem doglądają proces wydobycia przyprawy, który jest niezwykle skomplikowany i niebezpieczny. Na scenie pojawiają się przedstawicielki Zgromadzenia Żeńskiego Bene Gesserit, które od stuleci zza kulis manipulowały mieszkańcami Imperium, realizując swój plan krzyżówek genetycznych.

Jedną z członkiń tej organizacji, która zrzesza kobiety o nadnaturalnych zdolnościach pozwalających im kontrolować inne istoty, jest Lady Jessica, matka Paula i partnerka Leto. Jej zadaniem było spłodzić wraz z nim córkę, która zostałaby członkinią Bene Gesserit i matką Kwisatz Haderach, mesjasza ludzkości obdarzonego zdolnościami jasnowidzenia. Zamiast tego zdecydowała się urodzić syna, którego trapią makabryczne wizje przyszłości, o pokolenie za wcześnie.

Shaddam IV nigdy nie chciał, by docelowymi władcami Diuny zostali Atrydzi, a odwołanie dotychczasowych władców Diuny było częścią planu opracowanego przez niego i Vladimira Harkonnena. Jego częścią była nieudana próba zamachu na Paula Atrydę, a niedługo później doktor Yueh, który padł ofiarą szantażu i niedługo później został zabity, zdradził Atrydów i opuścił tarcze twierdzy na Arrakis. Prędko opanowali ją żołnierze Barona oraz legendarni imperialni Sardaukarzy.

Leto trafił przed oblicze znienawidzonego Harkonnena i poświęcił życie, próbując go zabić - rozgryzł bowiem przekazany mu przez Yueha sztuczny ząb wydzielający trujący gaz. Baron uszedł jednak z życiem, a Atryda zabrał ze sobą do grobu jedynie jego Mentata, czyli człowieka o niesamowitych zdolnościach analitycznych, Petera De Vries. Doktor, odpowiedzialny za upadek Rodu, któremu miał służyć, próbował zrehabilitować się jednak też w inny sposób - ratując Paula i Lady Jessicę.

Harkonnenowie planowali uśmiercić zarówno nową głowę rodu Atrydów, jak i jego matkę, ale nie osiągnęli celu. Lady Jessica użyła Głosu, czyli zdolności wpływania na innych, by pokonać żołnierzy, a dzięki dostarczonym im przez Yueha zapasom przeżyli na pustyni na tyle długo, by połączyć siły z sojusznikami. Paul okazał się przy tym niezwykle wrażliwy na Melanż, a kontakt z tą substancją zaczął wywoływać u niego jeszcze częstsze i bardziej makabryczne wizje.

Arrakis po przewrocie pałacowym wróciła pod kontrolę Harkonnenów, a Diuną zaczął władać Rabban, siostrzeniec Barona. Paul z matką odnaleźli sojuszników, w tym Duncana i doktora Kynesa, którzy niedługo później zginęli w obronie dziedzica rodu Atrydów przed Sardaukarami - pierwszy w walce wręcz, a drugi po wezwaniu czerwia, który pochłonąć jego i wrogów. W głowie Paula zaczął z kolei kiełkować plan, który mógłby pomóc w zapobieżeniu krwawej wojnie domowej.

Kobieta i jej syn natrafili na plemię Stilgara, który z początku nieufnie podchodził do obcych, ale przygarnął ich i pozwolił im zamieszkać w jaskiniach pod pustynią. Jego oraz Paula połączył wspólny cel: pokonać znienawidzonych Harkonnenów, którzy przez dekady ciermiężyli lud Arrakis. Jedną z sojuszniczek młodego Atrydy została niedługo później młoda Chani, którą chłopak widział wcześniej w swoich wizjach w roli swojej partnerki.

Paul i Jessica zaczęli żyć pośród Fremenów, którzy opracowali sposób oszczędzania każdej kropli wody dzięki Filtrfrakom: specjalnym kostiumom odzyskującym ten życiodajny płyn wydzielany przez organizm człowieka. Dowiedzieli się też sporo o ich kulturze. Jej częścią są zaś pojedynki na śmierć i życie, a takowy musiał stoczyć Paul z wojownikiem Dżamisem, który nie podzielał podejścia Stilgara do obcych. Atryda go wygrał, uśmiercając oponenta.

Paul, mimo obiekcji ze strony Lady Jessiki, dołączył do Fremenów i zaczął przyjmować ich zwyczaje z nadzieją, że z ich pomocą uda mu się ochronić Diunę przed oprawcami. Czy mu się to uda i czy jego wizje się urzeczywistnią, dowiemy się już lada moment, gdyż „Diuna: Część 2”, również w Denisa Villeneuve, trafi do polskich kin już 29 lutego 2024 r., czyli na dzień po premierze światowej. Do swoich ról powrócą zarówno Timothee Chalamet, Zendaya i Rebecca Ferguson.

Z naszą recenzją bez spoilerów zapoznasz się tutaj: „Diuna: Część 2” - przyprawa musi płynąć