Najlepsze horrory XXI wieku. TOP strasznych filmów z ostatnich 25 lat

Nie jest łatwo zrobić topkę najlepszych filmów grozy 25-lecia. Bo przecież trudno zdecydować, jakie przyjąć wyznaczniki jakości. Czy dobry horror to może ten, który straszy klimatem? A może ten, który obrzydza? A może wystarczy, żeby był brutalny? A może wystarczy, żeby miał mnóstwo jump scare'ów? Na poniższej liście znajdują się tytuły z każdej z powyższych kategorii. Większość z tytułów, jakie trafiły do zestawienia, złotymi zgłoskami zapisały się na kartach historii gatunku, wyznaczając nowe standardy. A pozostałe... cóż, po prostu sprawiają mnóstwo frajdy.

Amerykańska Akademia Sztuki i Wiedzy Filmowej za horrorami nie przepada. Tym bardziej godny odnotowania jest fakt, że doceniła "Uciekaj!" czterema nominacjami do Oscara. Ba! Nagrodziła nawet produkcję statuetką za najlepszy scenariusz oryginalny. Czym ją tak ujął? Stojący za kamerą Jordan Peele bawi się tu gatunkiem, opowiadając o rasizmie we współczesnych Stanach Zjednoczonych. Robi to bez zbędnego nadęcia, posiłkując się przede wszystkim grozą, ale nie zapominając też o rozładowujących napięcie akcentach komediowych. Strasznie co prawda tylko bywa, ale film na pewno daje do myślenia.

Nieważne, co myślicie o tym filmie. Żadna topka najlepszych horrorów XXI wieku nie może się bez niego obejść. W końcu naukowcy regularnie dowodzą, że to najbardziej przerażająca produkcja grozy w historii kina. W jaki sposób? Nie, nie żadną ankietą. Mierzą ciśnienie reprezentatywnej grupy osób, skrzętnie notując wszelkie zmiany. Jak się okazuje, żaden inny tytuł nie wywołuje tak intensywnych reakcji organizmu.

"Sinister" operuje napięciem. "Smutek" ma na siebie zupełnie inny pomysł. Nie przywiązuje na pewno aż takiej wagi do fabuły, bo to przecież opowieść wręcz tendencyjna: wchodzimy do świata, w którym wirus zmienia ludzi w krwiożercze bestie. Widzieliśmy to wielokrotnie, ale tym razem jest "bardziej" niż zazwyczaj. Reżyser podkręca przemoc do maksimum. Z bohaterów wychodzi to, co w ludziach najgorsze i krew leje się na wszystkie strony. Wychodzi z tego pozycja tylko dla widzów o mocnych nerwach i jeszcze mocniejszych żołądkach. Nie ostatnia tego typu w zestawieniu.

Ten film zredefiniował horrory o zombie. Żywe trupy, które technicznie rzecz biorąc żywymi trupami wcale nie są, okazują się szybkie, wściekłe i jeszcze bardziej niebezpieczne niż zazwyczaj. Łącząc estetykę surowego, cyfrowego obrazu z intensywnym montażem, Danny Boyle potęguje poczucie beznadziei i niebezpieczeństwa. Stawia przy tym pytania wielokrotnie już powtarzane w kinie grozy: czy to potwory są największym zagrożeniem, czy może ludzie bez norm moralnych? I tak, gdyby nie popularność produkcji pewnie nie byłoby "The Walking Dead".

"Dom w głębi lasu" nie cieszy się estymą, jaką powinien. Ma świetne oceny na Rotten Tomatoes (92 proc. pozytywnych opinii), ale do kanonu gatunku jakoś przebić się nie może. Za mało się o nim mówi, a to przecież świetna zabawa konwencją horroru. Twórcy sięgają po zgrane motywy i schematy, aby tchnąć w nie świeżą energię. Dzięki autotematycznej narracji, obnażającej nieraz absurdy gatunku, klisze nie brzmią jak zdarte płyty, tylko nabierają nowej mocy. Wszystko to dzięki wylewającej się z ekranu miłości do kina grozy.

"The Babadook" to film wyjątkowy. Okrakiem siedzi na różnych porządkach, posiłkując się wieloma konwencjami gatunkowymi naraz. W żadnym wypadku nie sprowadza się jednak do zwykłego przetwórstwa, bo w każdej z wykorzystywanych formuł szuka czegoś świeżego, dzięki czemu umiejętnie łączy klasykę z nowoczesnością. Dzięki temu wyjęty z wyobraźni niemieckich ekspresjonistów, a przez to pokraczny potwór naprawdę przeraża, kiedy coraz wyraźniej zmienia się w emanację strachu głównej bohaterki przed samotnym rodzicielstwem.

Slasherów w stylu lat 80. w XXI w. już robić nie wypada. Trzeba bawić się jakoś wyeksploatowaną formułą, żeby widzowie chcieli to oglądać. David Robert Mitchell postanowił wywrócić ją na lewą stronę. W "Coś za mną chodzi" nie brakuje eleganckich nawiązań do klasyki (np. "Halloween"), ale do wyrosłych z niej schematów podchodzi z autotematycznym zacięciem. W końcu, nawet jeśli nie mówiło się o tym głośno, w horrorowym cyklu zawsze chodziło o seks. Dlatego tutaj, nie dość że nastolatkowie zamiast się puszczać, czytają Dostojewskiego, to jeszcze morderca staje się metaforą choroby wenerycznej.

Nieważne, jakie były intencje twórców – "Piła" stała się najlepszym portretem Stanów Zjednoczonych po atakach z 11 września 2001 roku. Amerykanom trudno było wtedy z optymizmem spoglądać w przyszłość, więc nihilistyczny klimat produkcji, podbity pełnymi eksplicytnej przemocy scenami, rezonował z ich stanem emocjonalnym. Inni twórcy postanowili go podchwycić, coraz śmielej rozsmakowując się w gore. Za sprawą filmu Jamesa Wana kino grozy stało się więc mroczniejsze i bardziej brutalne, dając początek cyklowi znanemu jako torture porn.

Robert Eggers nie lubi szokować brutalnymi scenami (choć również w nie potrafi, co udowodnił "Wikingiem"). Woli stawiać na duszny klimat i ciągle rosnące napięcie. W "Czarownicy. Bajce ludowej z Nowej Anglii" przemoc jest więc tylko psychiczna. I to ona ciągle trzyma nas przed ekranem, kiedy działania bohaterów nakręcają jej spiralą. Oczywiście, swój udział w tym ma również sam diabła, bo przecież mówimy o pełnokrwistym folk horrorze. Oj tak, czuć tu szatana.

Tak się robi slow burnery. Najpierw klimat - seria dramatycznych zdarzeń, która usypia czujność widza. Potem szok - seria podlanych krwią gatunkowych atrakcji. "Dziedzictwo. Hereditary" wzbudza niepokój i wytrąca widza ze strefy komfortu. Dzięki temu Ari Aster z miejsca trafił do panteonu współczesnych twórców kina grozy. Swoją pozycję umocnił potem drugim filmem "Midsommar. W biały dzień".

Za sprawą nowych "Trzech muszkieterów" i "Hrabiego Monte Christo" Francuzi dali się ostatnio poznać jako mistrzowie w adaptacjach klasyki literatury. Nie zapominajmy jednak, że równie dobrzy (jeśli nawet nie lepsi) są w horrorach. W dodatku z widzami się w nich nie pieszczą. Najlepszy na to dowód? "Najście". To home invasion, w którym klaustrofobiczny klimat jest równie ważny, co lejąca się hektolitrami krew. Bardziej intensywnego filmu można ze świecą szukać.

Pozostajemy w klimatach francuskiej ekstremy. Jeśli "Najście" was nie zmasakruje, na pewno zrobi to "Martyrs". To film, który w pewnym momencie przybiera nieoczekiwany zwrot akcji. Od tamtej pory... cóż, żeby nie zdradzić za dużo, można powiedzieć tylko, że dzieje się. Szykujcie się na cały festiwal obrzydliwości.

Francuskiej ekstremy nigdy za dużo! Tym razem występuje w swojej łagodniejszej odsłonie. Choć film, w którym kobieta zachodzi w ciążę z samochodem łagodny przecież być nie może. Po prostu nie oblewa nas tak chętnie hektolitrami krwi, bo bardziej skupia się na seksie i płci niż przemocy. Body horror żeni z thrillerem psychologicznym i melodramatem rodzinnym, zapewniając odpowiednie zaangażowanie emocjonalne. Dzięki temu na ekranie ciągle jest gorąco.

Tak, w topce najlepszych horrorów XXI w. łączymy ze sobą "Terrifiera 2" i "Terrifiera 3". Oba są bowiem świetne, choć każdy na swój sposób. Niemniej okazały się fenomenem. Po premierze dwójki w mediach społecznościowych pojawiły się doniesienia, że ktoś zwymiotował podczas seansu. Z tego względu fani kina grozy na całym świecie chcieli się z tą produkcją zmierzyć. Stała się hitem, dzięki czemu twórcy zdobyli wystarczająco pieniędzy, aby w kontynuacji zaszaleć jeszcze bardziej. Poprzeczka zawieszona była wysoko, ale udało się ją przeskoczyć. Bardziej ekstremalnych wrażeń w kinie grozy XXI wieku nie znajdziecie.

"Substancja" to najbardziej kontrowersyjny film zeszłorocznego festiwalu w Cannes. Jedni uznali go za odważną feministyczną satyrę na kult piękna, a dla drugich okazał się pretensjonalnym horrorem bez treści. Dobra dobra, najważniejsze, że sprawia... mega frajdę. To istny festiwal tak seksu, jak i obrzydliwości. Nie uznając żadnych świętości, reżyserka najpierw rozpala widzów do czerwoności, aby potem wywoływać wstręt. Określenie "ostra jazda bez trzymanki" powstało właśnie dla takich tytułów.

Więcej o horrorach poczytasz na Spider's Web: