Oczy krwawiły, kiedy czytałem nową książkę Beaty Pawlikowskiej - "Blondynka w Japonii"

Dlaczego? Na przykład dlatego, że Pawlikowską kojarzę głównie jako podróżniczkę po egzotycznej Amazonii, więc zastanawiam się czy nie żal jej lasów deszczowych, które ścięto, aby wydrukować coś, co nigdy nie powinno ujrzeć światła dziennego.

Czasami trzeba zrobić coś wbrew własnej woli. Tym razem padło na mnie, a pocieszałem się, że mój dyskomfort, jakiego doświadczyłem w czasie lektury najnowszej książki Pawlikowskiej "Blondynka w Japonii", ostatecznie nie pójdzie na marne i ostrzegę innych śmiałków nęconych przyjaznym spojrzeniem autorki z okładki.

Niby książki nie ocenia się po okładce, ale to jak z pierwszym wrażeniem podczas spotkań. Jeśli kogoś obrazimy niechlujnym strojem czy nieprzyjazną miną, to bywa, że trudno jest odbudować relację. Swoją okładką Pawlikowska obraża zaś intelekt czytelnika.

Mamy gorące źródła z wygrzewającymi się w nich małpkami. Jedna z nich "trzyma" nawet dodaną w programie graficznym tabliczkę. Jej przekaz nie ma specjalnie nic wspólnego z językiem japońskim poza samymi znakami. Jest po chińsku i w wolnym tłumaczeniu głosi: "Prosimy o utrzymanie toalety w czystości", co zapewne wyskoczyło grafikowi w Google Grafika podczas tworzenia tej okładki. Są też kwitnące wiśnie, góra Fuji, bilet na pociąg i mała świątynia – pisze Michał Mazur.

Czy taka wpadka powinna się zdarzyć komuś, kto tytułuje się językowym guru, na równi z doktorem Mateuszem Grzesiakiem (tak! Polska nauka nagrodziła tytułem doktora człowieka, który specjalizuje się leczeniu polipów)?

Beata Pawlikowska odkryła jeden trick, który pozwala uczyć się nowych języków w mgnieniu oka. Ta jej „nowa metoda” sprawia, że zapewne nienawidzą jej wszyscy inni nauczyciele. Pani Beata w swojej dobroci nie przeprowadza szkoleń na zamkniętych, drogich konferencjach, ale udostępnia swoje porady w internecie. Reklamuje je słowami:

Coś mi to przypomina. Pamiętam jeden z odcinków świetnego show Cejrowskiego „Boso przez świat”, w którym prowadzący mówił, że jeśli w nowym miejscu nie zna języka, to używa polskiego, a interlokutorzy mają się z jego emocji domyśleć, co podmiot liryczny miał na myśli.

Może to jest to uczenie instynktowne? Dyfuzja idei i pomysłów w małżeństwie w końcu nie powinna mieć granic.

Chyba jednak jestem niedowiarkiem albo jestem po prostu mniej postępowy niż Pawlikowska. Rzućmy więc autorce wyzwanie – „lekarzu, ulecz sam siebie”. Jak autorka radzi sobie z językiem japońskim (poniżej cytat z książki)?

Karamba!!! Znana polska podróżniczka potraktowana w Japonii jak powietrze!!! Tymczasem trudno odpowiadać komuś na słowa „dzień nie-dobry”…

„Dzień dobry” po japońsku to „ohayou gozaimasu”.  Końcówka „-masen” oznacza z kolei przeczenie.

Najsłynniejsza polska blondynka do dyletanctwa dorabia więc ideologię. Pani Beato, jeśli jakimś cudem mnie Pani czyta: tak samo jak mikrofon na konferencji nie jest dla mówcy, a dla słuchaczy, tak samo przecinki nie są dla Pani, a dla czytelników.

O wiele łatwiej byłoby się przyznać, że na korektę nie wystarczyło albo czasu, albo pieniędzy. Jestem bowiem przekonany, że gdyby ktoś, kto całego życia nie przesiedział zamknięty w czterech ścianach, miał okazję przeczytać „dzieło Pawlikowskiej” przed wydaniem, to ja nie musiałbym tego robić. Książka o kraju wschodzącego Słońca nigdy by bowiem nie ujrzała jego promieni.

Nad "Blondynką w Japonii" można się długo znęcać, ale sama autorka robi to w sposób bardzo satysfakcjonujący. Najciekawsze kąski z tej beczki dziegciu powybierał Michał Mazur, który skomentował książkę autorski na Facebooku. Ja pozwoliłem sobie te fragmenty skomentować.

Jeśli częstochowskie rymy, to rymy banalne, to jak określić takie metafory?

Zadanie 1. Na podstawie załączonego fragmentu opisz relację podmiotu lirycznego uwięzionego w wielkim, metalowym czopku z otoczeniem.

Po przeczytaniu tego fragmentu musiałem przejść się po pokoju z zażenowania. A ponoć przysłowiowe blondynki nie istnieją.

Uczcijmy minutą ciszy japońskich mężczyzn, a potem przypomnijmy dorobek naukowy Pani Beaty.

Pawlikowska sama przyznaje: "kiedyś wierzyłam naukowcom, teraz sama sprawdzam fakty". Za wszystkie nasze problemy odpowiadać ma według naszego omni-autorytetu „jedzenie chemii” i „branie tabletek”, które powodują, że organizm nie może „naprawić swojego DNA”. Nad książką Pawlikowskiej "W dżungli zdrowia" wystarczająco znęcał się już Hubert, więc odsyłam was do jego tekstu.

Książka Pawlikowskiej też wchodzi głęboko. Co raz się zobaczyło, nie da się odzobaczyć.

To było tak głębokie jak kałuże po deszczu w Las Vegas. „To jest Japonia” – czego się spodziewałeś?

Minuta ciszy dla japońskich kobiet.

To, że Tokio jest stolicą hardcore’owego porno, domów publicznych i ekstrawaganckich modyfikacji ciała wiemy już z "Szalonego Tokio" Agnieszki Szulim. Podobnym tropem postanowiła pójść też Pawlikowska.

Zgodnie z jej gustami japońskie porno jest pozbawione hamulców i pełne brutalności. Oglądać je mają wszyscy – od dzieci, poprzez młodzież, aż po dorosłych - przez co nakłady maja iść w miliony. Autorka nie podaje jednak żadnych źródeł, rankingów czy raportów na poparcie swoich słów. Być może udało jej się porozmawiać z jakimś insiderem, ale - także o tym - nie mamy ani krzty informacji.

Dokładność riserczu Pawlikowskiej poddaje w wątpliwość fragment, w którym pisze ona, że w japońskich sklepach nie sposób znaleźć owoców innych niż banany. Jest to o tyle prawda, jeśli pod uwagę weźmiemy tylko jeden typ sklepów – Kombini.

Jak na pisarkę, która wydaje książkę o Japonii, robienie zakupów w jednej i ten samej sieci sklepów przez cały pobyt nie wygląda zbyt profesjonalnie. W końcu podróżnicy powinni przedstawiać wielopłaszczyznowy obraz, chyba że nie są w stanie, bo w danym miejscu byli zbyt krótko. Ale wtedy powinni się też powstrzymać od wydania książki, która ma być obrazem całego kraju.

Pawlikowska nie przyznaje się, ile czasu spędziła w Japonii. Głębokość analizy zawartej w książce sugeruje, że albo ani jednego dnia, albo niewiele więcej. Dlatego jeśli księgarnia przez przypadek włączy niniejszą pozycję do swojej oferty, to radzę, aby umieściła ją w dziale science-fiction. Więcej wspólnego z rzeczywistością mają bowiem artykuły AszDziennika.

Treści Pawlikowskiej to wyssane z palca komunały, półprawdy i zero-prawdy, które bardziej pasują na jeden z miliarda blogów podróżniczych, których nikt poza znajomymi podróżnika nie czyta, a nie do poważnego wydawnictwa. Autorka sama raczej nie zdaje sobie sprawy z powierzchowności analiz i ich naiwności. Ma bowiem filozoficzny styl wymądrzania się na każdy możliwy temat, najczęściej taki, na który nie ma zielonego pojęcia.

Pawlikowska ocenia wszystko, co spotyka na swojej drodze, a niczego nie stara się zrozumieć – na podstawie ograniczonych obserwacji formułuje ogólne wnioski, które w osobach znających Japonię wywołują śmiech.

Tak właśnie dzieje się, kiedy przyjeżdżasz do nowego kraju z bagażem uprzedzeń i oczekiwań, a potem wszystko dopasowujesz do swojej wizji. Podróże rozwijają, ale tylko tych z otwartymi głowami. Tym bardziej zaskoczony jestem podejściem Pawlikowskiej – znanej z radia i telewizji podróżniczki, która swoje już widziała i przejechała.

Skoro w Japonii na każdym kroku popełnia gafy i dziwi się rzekomym prostackim zachowaniem, to jak odebralibyśmy jej podróż do Amazonii, gdybyśmy to miejsce znali z innych punktów widzenia? Czy podobnie jak w Japonii i ludy tubylcze Ameryki Południowej Pawlikowska ogląda jak zwierzęta w ZOO - przez zaszłą mgłą szybkę?

Książki podróżnicze powinny w czytelniku rozbudzać ciekawość i chęć poznania nieznanego, ale "Blondynka w Japonii" jest mdłym strumieniem świadomości pełnym stereotypów i etnocentryzmu, czyli oceniania innych kultur przez pryzmat własnej kultury, traktowanej jako najlepszą.