Najlepsze thrillery wszech czasów. Ranking najwybitniejszych produkcji w historii

Wybieramy najlepsze thrillery wszech czasów! Jasne, to duże słowa i trudne zadanie, bo thriller to przecież gatunek bardzo pojemny, nieraz zresztą łączony z innymi. Przeprowadzając tę selekcję skupiłem się zatem na tytułach, w których to właśnie fabularny rdzeń utrzymany jest w konwencji dreszczowca - nie interesowały mnie obrazy, których esencja oddala się od tego, co w gatunku kluczowe. Starałem się też wybierać spośród produkcji, które widzowie i krytycy zgodnie uznali za znakomite; wziąłem pod uwagę całą historię thrillerów i wiele dekad kina.

Tego typu top-listy siłą rzeczy wymuszają potężne ograniczenia i odrzucenie wielu znakomitych obrazów - ostatecznie zatem ich kształt jest bardzo, bardzo subiektywny, wymaga bowiem dopuszczenia do głosu osobistych sympatii czy, jak kto woli, głosu serca. Gwarantuję jednak, że każdy z poniższych filmów to kawał świetnego kina.

Spis treści:

"Siedem" to przełom w karierze Davida Finchera: thriller ikoniczny, uznawany za doskonałą ilustrację gatunku. Obraz, którego mroczny i niepokojący scenariusz w ciekawy sposób igrał z konwencją - bogaty w niebanalną symbolikę, wyprany z resztek optymizmu, często nazywany medytacją nad istotą zła. Nic dziwnego, że ugruntował pozycję reżysera w Hollywood. W końcu zachwycił widzów i krytyków oraz uplasował się na szczycie wszelakich rankingów szeregujących najlepsze thrillery.

Również "Milczenie owiec" do dziś pozostaje absolutnie modelowym, wzorcowym thrillerem - bezwzględnie niepokojącą opowieścią o seryjnym mordercy. A właściwie dwóch. To nie tylko znakomita adaptacja materiału źródłowego, ale też świetne i niepodrabialne kino samo w sobie: w "Milczeniu" fascynacja flirtuje ze wstrętem, a cała ta tocząca się między poszczególnymi postaciami rozgrywka intryguje - w dość dziwny, nieokreślony, ale nieprawdopodobnie angażujący sposób.

Nienachalna, zgrabna dekonstrukcja, a przy okazji ponury obraz bezsilności i narastającego gniewu. Jest to, co w thrillerach najważniejsze: napięcie, smolisty nastrój i mocne kreacje aktorskie. To zdecydowanie jeden z najsprawniej nakręconych współczesnych dreszczowców z misternie konstruowaną, wielopoziomową tragedią tchniętą w fabułę. Gdy 6-letnia córka małomiasteczkowego stolarza zostaje porwana wraz z jej koleżanką, ojciec - doświadczony myśliwy - zrażony nieporadnością policji postanawia wymierzyć sprawiedliwość na własną rękę. 

Ten wstrząsający i dławiący obraz braci Coenów nagrodzono czterema Oscarami. Słusznie, bo to ścisła czołówka ich najlepszych tytułów. Sceneria, Bardem i jego śniąca się po nocsach postać, scenopisarska maestria (dialogi zasługują na osobną nagrodę), napięcie i nieustający, lepki niepokój - łał, po prostu łał. O co chodzi? Weteran wojenny Llewelyn Moss spędza czas na polowaniach. Pewnego razu natrafia na porzucone przy granicy z Meksykiem narkotyki, pieniądze i sporo martwych ciał. Postanawia przywłaszczyć sobie kasę, a wówczas zaczynają się kłopoty.

Biorąc pod uwagę standardy współczesnego kina, ten film Hitchcocka nie ma prawa robić takiego wrażenia na widzach, jak przed laty, ale upieram się, że po dziś dzień pozostaje znakomicie zrealizowanym dreszczowcem z fenomenalnym twistem i odważną, a przysługującą się opowieści decyzją o zmianie bohatera na półmetku opowieści. To jest nieśmiertelne arcydzieło gatunku - niepokojący, dziwaczny, fascynujący reżyserią i technicznymi rozwiązaniami. A ma już ponad sześć dekad na karku! Anthony Perkins - wybitny.

Jeśli ktokolwiek zasłużył, by wylądować na tej liście dwukrotnie, to z całą pewnością mistrz suspensu, który w znacznym stopniu przyczynił się do rozwoju i ukształtowania dreszczowca jako gatunku filmowego. "Zawrót głowy" jest - w mojej opinii - najlepszym filmem w portfolio Hitchcocka i jednym z moich ulubionych dzieł. To prawdziwie doskonała narracyjna konstrukcja, która nie pozwala się zgubić w sieci fabularnych zawiłości. Emocje, dreszcze, niepokój, zaangażowanie - od pierwszej do ostatniej minuty. Obraz perfekcyjny.

"Oldboy" z Trylogii Zemsty Chan-wook Parka, dawna sensacja Cannes, w ogóle się nie starzeje (szkoda tylko, że zbrukano go tak słabiutkim remakiem). To koreańskie arcydzieło obfituje w krwawą akcję, znakomite dialogi, pierwszorzędne wolty fabularne oraz złożoną, mroczną fabułę. Finałowy twist wgniata w fotel i pozbawia tchu. Na początku filmu główny bohater zostaje uwięziony w celi, w której jego jedynym łącznikiem ze światem zewnętrznym jest telewizor. 15 lat później budzi się na wolności - ma 5 dni na odkrycie, kto i dlaczego zamienił jego życie w koszmar.

Złoty, legendarny klasyk, który przetarł wiele szlaków w kinematografii i gatunku, a po dziewięćdziesięciu latach od premiery wciąż nie przestaje zadziwiać. Fritz Lang zaprezentował widzom jeżący włos na głowie psychologiczny dreszczowiec, który opowiada o obławie na seryjnego mordercę-pedofila, jednocześnie wnikliwie portretując pogrążające się w paranoi społeczeństwo. Lang zanurza widza w otchłani masowego obłędu, mrożąc krew w żyłach. Reżyserski majstersztyk, który bije na głowę wiele współczesnych thrillerów.

Zapoznaj się z innymi TOP-kami na łamach Spider's Web:

Możliwe, że to mój ulubiony film Christophera Nolana. Znakomicie napisany i jeszcze lepiej wyreżyserowany thriller z epoki, którego trzeci akt to absolutne narracyjne mistrzostwo. W filmie mamy do czynienia z dwoma fantastycznymi twistami - jeden z nich na papierze mógłby wydawać się banalny i wtórny, a jednak Nolan wycisnął z niego wszystkie soki i pomysłowo wykorzystał w swojej opowieści. Drugi to absolutna jazda bez trzymanki, niemalże oderwana od klimatu czy konwencji - a jednak piorunująca, emocjonująca i, przede wszystkim, satysfakcjonująca. Rdzeniem jest tu jednak niepokojąca, paranoiczna przepychanka, nieustająca bitwa - śledzi się ją z wypiekami na twarzy.

W innych rękach wyszedłby z tego zapewne przeciętny sensacyjniak, jednak zdolny Denis Villeneuve wykuł z tego wsysający bez reszty, gęsty i ponury thriller. Realizacyjne arcydzieło (te zdjęcia Deakinsa!), aktorski popis (del Toro, Brolin), mnóstwo scen chwytających za gardło i ściskających trzewia. Dreszczowiec gorzki i lepki, pełnokrwisty, esencjonalny. Tak się to robi.

A co tam - Hitchcock po raz trzeci. Cóż poradzę, gość był przecież rewolucjonistą. Ten cudowny film wyróżnia się m.in. za sprawą innowacyjnej narracji, opierającej się na ograniczonej perspektywie głównego bohatera, co pozwala widzom współodczuwać jego odizolowanie i niepewność​. Wybitne kreacje aktorskie Jamesa Stewarta i Grace Kelly czynią doświadczenia postaci jeszcze bardziej intensywnymi​ dla widza. Dodajmy do tego genialne wykorzystanie przestrzeni i scenerii, które potęguje poczucie inwigilacji i paranoi. A ta metafora...

Już nawet nie liczę - mistrz spłodził jedne z najlepszych dreszczowców w historii, nie sposób przecież pominąć tych najbardziej mięsistych. Obraz opowiada historię niewinnego człowieka, Rogera Thornhilla (Cary Grant), niesłusznie oskarżonego o szpiegostwo, który zostaje uwikłany w niebezpieczną grę na tle zimnowojennych napięć. Koniecznie zwróćcie uwagę na znakomite wykorzystanie lokalizacji i montażu (w sumie typowe dla reżysera) - m.in. na kultową scenę na górze Rushmore. Uwielbiam też to mistrzowskie połączenie komedii i napięcia, które nadaje filmowi unikalny ton i bawi się reakcjami widza.

Fabuła osadzona w dystopijnej przyszłości, gdzie ludzkość stoi na krawędzi wyginięcia z powodu bezpłodności, śledzi losy Theo (Clive Owen), który staje się niechętnym bohaterem, chroniącym jedyną ciężarną kobietę na Ziemi. O pracy Emmanuela Lubezkiego napisano już chyba wszystko, ale trudno nie powtarzać zachwytów nad długimi, nieprzerywanymi ujęciami, które nadają realizmu i niemal wsysają nas wewnątrz opowieści. Dorzućmy też świetną warstwę społeczną i polityczną, analizującą m.in. temat uchodźców, totalitaryzmu i nadziei w obliczu katastrofy, co czyni go nie tylko trzymającym w napięciu thrillerem, ale również intrygującym komentarzem. Obłędna rzecz.

Niedoceniony thriller, który szczyci się - jak to u Finchera - precyzyjnie skonstruowaną fabułą i naprawdę mroczną atmosferą, odzwierciedlając całą tę aurę niepewności i obsesji związanych z prawdziwym nierozwiązanym przypadkiem seryjnego mordercy, tytułowego Zodiaka. Film śledzi dziennikarza Roberta Graysmitha (Jake Gyllenhaal) i jego nieustanne, wieloletnie próby zidentyfikowania zabójcy. Fincher ponownie popisuje się dbałością o szczegóły, zarówno w rekonstrukcji epoki, jak i w tkaniu złożonej narracji. Fascynująca relacja ze śledztwa, pokazująca różne perspektywy - a w efekcie ilustrująca odmienny wpływ sprawy na kolejne związane z nią osoby.

Cóż tu pisać? Kultowa historia małego miasteczka Amity, które zostaje terroryzowane przez ogromnego rekina ludojada, zmuszając szefa policji (Roy Scheider), oceanografa (Richard Dreyfuss) i łowcę rekinów (Robert Shaw) do jego eliminacji. Spielberg podpatrzył u najlepszych, jak to się robi - doskonale wykorzystał techniki suspensu, m.in. rzadko pokazując samego rekina, podkręcając strach poprzez sugestię i wyobraźnię widza​. Nie wspomnę o wielkim wpływie na kino - toć to pierwszy prawdziwy letni blockbuster, który zrewolucjonizował przemysł filmowy i sposób dystrybucji filmów​. Świetnie się zestarzało i wciąż scenariuszowo i dialogowo przebija... właściwie wszystkie współczesne filmy tego typu. No i ten John Williams...