Kolejność oglądania filmów Marvela - pełna lista wraz z serialami MCU

Marvel Cinematic Universe, czy też może już wręcz Marvel Cinematic Multiverse, to cykl na który składają się kinowe blockbustery oraz seriale udostępniane w Disney+ (zarówno aktorskie, jak i animowane). Te ekranizacje komiksów słynnego wydawnictwa stworzonego przez legendarnego Stana Lee łączy to, że osadzono je fabularnie w tym samym uniwersum o nazwie Ziemia-616 (nie mylić z komiksową Ziemią-616!). Główni bohaterowie jednego filmu mogą zaliczyć występ gościnny w innym.

Czytaj inne nasze poradniki dotyczące kolejności oglądania filmów i seriali:

Problem w tym, że jeśli ktoś chciałby dziś nadrobić MCU od zera, to pojawia się pytanie: w jakiej kolejności oglądać filmy i seriale o superbohaterach Marvela, żeby się nie pogubić? Od czego w ogóle zacząć? Disney udostępnia chronologiczną listę w swoim serwisie VOD, ale nie zawiera ona wszystkich pozycji, a to i tak nie jedyny sposób, by zapoznawać się z tym cyklem. Pod uwagę można brać również przecież daty premier, a sprawę komplikują flashbacki i motyw podróży w czasie oraz multiwersum.

Pytanie o kolejność oglądania filmów i serialu z cyklu Marvel Cinematic Universe mogą zadawać sobie te osoby, którym do tej pory nie było po drodze z superbohaterami pokroju Iron Mana i Spider-Mana lub oglądali filmy o nich wyrywkowo. W większości przypadków kolejne produkcje zostają osadzone fabularnie nieco później niż te poprzednie, ale nie jest to nienaruszalną zasadą; pojawiają się też w nich flashbacki, a filmy oraz seriale bywają prequelami i sidequelami.

Jakby tego było mało, od niedawna bohaterowie potrafią podróżować w czasie, a do tego skaczą między wymiarami po całym multiwersum, gdzie spotykają inne wersje znanych już postaci. To, w jakiej kolejności ułożyć filmy i seriale z Marvel Cinematic Universe na jednej czasu, jest z tego powodu sporną kwestią wśród fanów. Odpowiedzi próbuje jednak udzielić serwis Disney+, na podstawie którego można zbudować listę chronologiczną:

Łącznie jako Polacy mamy dostęp do 41 z 43 powyższych produkcji, a do tego dochodzą filmy krótkometrażowe jak „The Consultant” i „All Hail the King”, a także odcinki uroczej animacji „I am Groot”. Nie obejrzymy niestety na Disney+ w Polsce tych tytułów, które na powyższej liście oznaczyłem kursywą. Ich rozmieszczenie na osi czasu można jednak rozsądnie wnioskować z informacji, jakie mamy.

„Incredible Hulk” z 2008 r. od wytwórni Universal najpewniej rozgrywa się gdzieś pomiędzy „Iron Manem” i „Iron Manem 2”. A co ze „Spider-Man: No Way Home” z jego trzema Peterami Parkerami, którego w polskim Disney+ również nie ma? Jego akcja rozpoczyna się zaraz po poprzedniku i wydarzenia z tego obrazu wspominane są w "Doctor Strange in the Multiverse of Madness".

Umiejscowienie tego serialu na osi czasu jest dość problematyczne. Akcja pierwszego sezonu rozgrywa się de facto poza czasem (a pod koniec wręcz na skraju czasu), a drugi zaczyna się w dokładnie tym samym miejscu, co skończył poprzedni. W dodatku śledzimy tu dalsze losy innej wersji boga psot, który dzięki podróżom w czasie Avengersów zwiał po bitwie o Nowy Jork w 2012 r.

Disney+ umieszcza „Lokiego” na swojej liście nie zaraz po „Avengers”, tylko po „Avengers: Endgame”, zapewne po to, by ograniczyć spoilery i ból głowy fanów. Serial pojawia się jednak przed „What If…?” i „WandaVision”, co ma sporo sensu z fabularnego punktu widzenia, gdyż to właśnie w serialu Toma Hiddlestona powstało powróciło multiwersum.

Nie licząc kilku typowych prequeli, większość produkcji kontynuuje wątki z poprzednich, a narrację spajają tu sceny po napisach — i to właśnie one mogą być potencjalnym źródłem spoilerów. Oglądając filmy w powyższej kolejności, to ze sceny po napisach w „Czarnej Wdowie” dowiedzielibyśmy się, na długo przed seansem „Avengers: Koniec gry”, że Natasha Romanoff w tym filmie ginie.

Chociażby z tego powodu jestem przekonany, że nie ma tu co kombinować i korzystać z listy chronologicznej. Moim zdaniem najlepiej oglądać filmy i seriale wchodzące w skład Marvel Cinematic Universe w takiej kolejności, w jakiej pierwotnie trafiały do kin (w przypadku kinowych produkcji pełnometrażowych) oraz do streamingu (w przypadku produkcji w odcinkach).

Pierwsze trzy z faz, które skupiły się na walce z Thanosem, nazywane są Sagą Nieskończoności, podczas gdy na Sagę Multiwersum będą składały się fazy czwarta, piąta i szósta. W ich przypadku głównym przeciwnikiem bohaterów będzie niejaki Kang (a konkretnie wiele jego wariantów), a być może i Doktor Doom. Wszystko to zmierza zaś do filmu „Avengers: Tajne wojny”.

Czytaj też: „Secret Wars” i co dalej? Czekam na „Avengers: Dzień Sądu” i wojnę Eternalsów z X-Menami

I faza MCU (6 filmów)

II faza MCU (6 filmów)

III faza MCU (11 filmów)

IV faza MCU (7 filmów, 7 seriali i 2 odcinki specjalne)

V faza MCU (jak dotąd 2 filmy i 2 seriale)

Następny w kolejności jest 2. sezon serialu „Loki”. Warto też nadmienić, że w ramach Marvel Cinematic Universe powstały również inne seriale, których status w kanonie jest obecnie mocno… dyskusyjny (zwłaszcza w przypadku produkcji Netfliksa z cyklu „The Defenders”, w tym o Daredevilu, Punisherze i Jessice Jones). Nie oznacza to jednak, że nie warto ich oglądać - bo tak jak nie wszystkie są warte uwagi, tak znajduje się wśród nich kilka perełek, takich jak np. „Agenci „T.A.R.C.Z.Y.”.

Na szczęście nie, zwłaszcza w przypadku 4. fazy, w której powiązania pomiędzy poszczególnymi produkcjami nie są wcale takie silne, jak wielu fanów by oczekiwało - można oglądać je w zasadzie wyrywkowo i nic się nie straci (aczkolwiek może to się zmienić w przyszłości, gdy pojawią się kolejne produkcje). Jeśli chodzi zaś o fazy I-III, czyli Sagę Nieskończoności, to przygotowałem listę 10 produkcji, które można moim zdaniem spokojnie pominąć: