Żona Radka Sikorskiego uważa, że "mamy za dużo historii". Ale wydaje kolejną książkę
Anne Applebaum dostrzegła pewien okres w historii najnowszej Polski (i nie tylko), którego "nikt nie pamięta". "Za żelazną kurtyną. Ujarzmienie Europy Wschodniej 1944-1956" to najnowsza pozycja laureatki nagrody Pulitzera, będącą studium przechodzenia od wojennej zawieruchy do komunizmu.
Autorka pytana, dlaczego postanowiła wziąć na warsztat akurat ten fragment historii najnowszej, argumentuje: wiele osób ma do powiedzenia co robili w trakcie wojny i co robili w 1956 r, ale czas pomiędzy pozostaje mglistym wspomnieniem. Za granicą ciężko jest znaleźć świadectwa wydarzeń z okresu formowania się stalinizmu we wschodniej Europie, a w Polsce z kolei jest ich przytłaczająca ilość bez konkretnych opracowań.
Applebaum koncentruje się na NRD, Polsce i Węgrzech, i porównuje cechy charakterystyczne lokalnych mutacji komunizmu. Pomimo typowo naukowego rdzenia, "Za żelazną kurtyną" jest też pracą, w której znaleźć można obraz kształtującej się na nowo sztuki, architektury czy generalnej obyczajowości. Także i w tych sferach komunizm odcisnął swoje brzemię. Wszystko to przeplatają relacje świadków tamtych wydarzeń, nierzadko postawionych przed trudnymi wyborami.
Wydźwięk książki jest jednoznaczny: Anne Applebaum nie rozumie, jak nowy porządek mógł być bardziej atrakcyjny od przedwojennych porządków. Subiektywizm, a może i pewna tendencyjność uatrakcyjnia lekturę, bo "Za żelazną kurtyną" nie czyta się jak suchej, naukowej rozprawy.
