Nie każda superbohaterka nosi pelerynę. Janina Bąk opowiedziała o swojej chorobie psychicznej — ta rozmowa jest ważna na wielu poziomach

Janina Bąk, szerzej znana jako Janina Daily, to polska statystyczka, naukowczyni, autorka książek, nauczycielka akademicka i blogerka. Prowadzi konferencje i szkolenia, wykłada na kilku polskich uczelniach, a przez pięć lat uczyła statystyki i metodologii badań w Trinity College w Dublinie. Dodajmy, że w 2018 roku otrzymała tytuł Influencerki Roku. A to tylko część jej osiągnięć.

Janina Bąk jest też chora. Cierpi na chorobę afektywną dwubiegunową (ChAD), nieuleczalną i przewlekłą, a od 15 lat jest na lekach psychotropowych. W wywiadzie dla nowego wydania Wysokich Obcasów zdecydowała się opowiedzieć o swojej chorobie, jej skutkach, ekstremalnych przeżyciach z nią związanych i wieloletniej walce.

Choć temat chorób psychicznych powszechnie uznawany jest za niewygodny (a niektórzy wciąż jeszcze postrzegają cierpiących przez pryzmat słowa „wariat”), wracanie do niego jest konieczne. Trzeba edukować się, poznawać i rozmawiać, a przede wszystkim słuchać tych, którzy mają na ten temat do powiedzenia najwięcej. Im więcej osób publicznych zdecyduje się odsłonić przed widzami czy czytelnikami, tym większa szansa na wzrost świadomości i choć częściowe odciążenie tych, którzy wciąż wstydzą się swojej choroby i czują się z nią niewyobrażalnie osamotnieni.

Oczywiście, nie każdy znajdzie w sobie siłę, by o wszystkim opowiedzieć innym. Bąk przyznaje, że sama musiała najpierw pogodzić się z diagnozą, z chorobą i jej nieuchronnością. Przy okazji wywiadu zdecydowała się też o niej opowiedzieć.

Mania objawia się między innymi permanentnym pobudzeniem: nadmierną gadatliwością, szybkim myśleniem, potrzebą działania, a także przekonaniem o własnej niezniszczalności i wyjątkowości. Niestety, choć są to bardzo kreatywne spektra choroby (Bąk wśród chorych wymienia m.in. Zbigniewa Herberta, Ernesta Hemingwaya, Edgara Allana Poe, Vincenta van Gogha, Mozarta, Beethovena), to bardzo szybko wykańczają psychicznie, fizycznie, a często i finansowo. Cierpiący działa, ale nie śpi, zapomina o jedzeniu i podstawowych potrzebach, często podejmuje ryzykowne decyzje, zaczyna pić, wpada w zakupowe ciągi. Chorzy trafiają do szpitali psychiatrycznych, ale też na SOR w stanie skrajnego wyczerpania.

Drugim z epizodów ChAD jest depresja, której jednym z objawów jest między innymi anhedonia – niezdolność do odczuwania radości i przyjemności.

Janina Bąk w wywiadzie wymienia wszystkie te idiotyczne i szkodliwe porady od osób, dla których lekiem na depresje będzie spacer w lesie albo złota myśl polskiej szkoły poprawy humoru, że „przecież inni mają gorzej”. Przypomina: pamiętajmy, że choroby psychiczne również mogą być śmiertelne.

Niestety kwestia leków jest o tyle problematyczna, że są one dostępne dla wybranych. Bąk wymienia swoje wydatki związane z chorobą: raz w tygodniu 160 zł za terapię, za psychiatrę 250 zł, część leków refundowana, ale bierze ich sporo, czyli łącznie jeszcze około 100 zł miesięcznie. Dodatkowo jeden lek eksperymentalny: 700 zł. Obecnie to prawie 1,5 tys. zł. miesięcznie. A korzystanie z darmowych świadczeń na NFZ oznacza czekanie na bardzo odległe terminy wizyt.

Bąk w wywiadzie obala wiele mitów, w tym ten, że leki zmieniają osobowość. Podkreśla: rozmawiając o nich trzeba pamiętać, że przede wszystkim ratują życie.

I dlatego właśnie tak istotny jest fakt, że kolejna osoba publiczna, popularna w wielu kręgach, zdecydowała się zabrać głos. Wymagało to odwagi i siły, ale dzięki temu może przekazać tę odwagę i siłę innym. Wesprzeć i dorzucić własną cegiełkę do walki ze stygmatyzacją.