1983 brzmi dla ciebie drętwo? To wina tłumaczenia serialu z języka angielskiego na polski
Pierwszy polski serial Netfliksa nie jest pozbawiony wad. Te wypunktowywane są w recenzjach, ale jest też rzecz, na którą być może nie zwróci się początkowo uwagi. Mowa o tłumaczeniu serialu, bo przy tej okazji twórcy wpadli w kilka pułapek językowych, z których nie udało im się wybrnąć.
Uważne oglądanie 1983 nie wychodzi netfliksowej produkcji na dobre. Im bardziej zwracamy uwagę na szczegóły, tym bardziej jesteśmy rozczarowani seansem. Pewnie nie każdy pokusił się o oglądanie serialu z angielskimi napisami, ale gdyby zdecydował się na taki krok, mógłby dostrzec kilka nieścisłości.
Pomysłodawcą, twórcą, jak i autorem scenariusza 1983 jest Joshua Long. Trzeba zaznaczyć, że tekst serialu, z naturalnych przyczyn, powstał początkowo w języku angielskim i dopiero w następnej kolejności został przełożony na naszą rodzimą mowę.
W większości przypadków mamy do czynienia wyłącznie z akceptowalnymi potknięciami sprowadzającymi się do, moim zdaniem, w pełni wybaczalnych translacyjnych interpretacji danego słowa. Są też jednak sytuacje, w których tłumaczenie kompletnie mija się ze znaczeniem oryginalnego tekstu. Oto, jakie kwiatki udało nam się znaleźć.
Co poszło nie tak z tłumaczeniem serialu?
My czy inni, bez znaczenia.
Polska wersja: Kiedy inni nie mieli nic do zaoferowania.
Trudno postawić znak równości między oryginalnym „naszym państwem”, a „innymi”. Co prawda nie wpływa to szczególnie na wydźwięk dialogu, ale jest to ewidentnym błędem.
Zabijanie = rehabilitacja
Polska wersja: Przeniknął do Brygady, żeby się rehabilitować.
Polskie tłumaczenie kompletnie przeczy temu, co pojawia się w angielskiej wersji. W dialogu mowa o tym, że Zatoń wtopił się w szeregi Lekkiej Brygady, by zabić jej członków, a nie po to, aby się zrehabilitować. W polskim tłumaczeniu dostajemy jednak inną wersję wydarzeń.
Jacy?
Polska wersja: Czyli zostali „zniknięci”.
No, nie brzmi to dobrze. Chyba lepiej sprawdziłoby się: czyli „zniknęli”. Zamknięcie czasownika w cudzysłowie podkreśliłoby ironiczność, która ma się objawiać w tej kwestii, a udałoby się uniknąć dziwacznej odmiany.
Dobitne ostrzeżenie.
Polska wersja: Pały idą!
Akurat w tym przypadku jestem zwolennikiem polskiej wersji, która wydaje mi się bardziej mięsista, choć z drugiej strony może wywoływać lekki uśmiech, kojarząc się z nomenklaturą panującą na każdym polskim podwórku. Jakby nie było angielski "nalot", to nie to samo, co "pały idą".
Dwóch zawsze ich jest. Nie mniej, nie więcej.
Polska wersja: Nie w twoim to stylu.
Rozumiem, że Wujek jest Wietnamczykiem i polska składnia nie musi być dla niego oczywistością, ale wcześniej jakoś sobie z nią radził. Dlaczego więc w ostatnim odcinku brzmi jak Mistrz Yoda? Dużo sprawniejszym tłumaczeniem byłoby proste „To nie w twoim stylu”.
Pożar!
Polska wersja: Gdzie się pali?
Znaczenie zostaje zachowane to samo, ale nasze „Gdzie się pali?” nie brzmi tak samo naturalnie w tym kontekście, jak „Co jest takie ważne?”.
Którędy do pasażu?
Polska wersja: Bezpieczny pasaż.
Gdy wchodzi ta kwestia oczy robią się szersze ze zdziwienia. Wypowiedziane na ekranie zdanie ni jak ma się do sytuacji, z którą właśnie zapoznaje się widz. Prawdopodobnie bohaterka miała na myśli bezpieczne przejście, nie pasaż.
My name is Janow… to znaczy Janów.
Bohater grany przez Roberta Więckiewicza nazywa się Anatol Janów. Tak też figuruje w angielskiej wersji, ale z niewiadomych przyczyn w kilku wypadkach inni bohaterowie zwracają się do niego per Janow. Nie są to częste sytuacje, ale dochodzi do takiej ot choćby na samym początku serialu, kiedy jeden z milicjantów woła inspektora po odkryciu ciała denata.
Dyplomatyczne tłumaczenie?
Polska wersja: No to na dyplomacji się nie zakończy.
Wydźwięk podobny, bo to po prostu odgrażanie się, ale gdzie w „Then I'm taking her out” tłumacze dopatrzyli się „dyplomacji”? To większa zagadka niż ta, na której tropie jest Janów (albo Janow?).
Miłość mąci w głowie tłumaczy.
Polska wersja: Sama byś to odkryła, ale miłość mąci w głowie.
Kolejna nieścisłość, bo angielska wersja mówi, że „to jest coś, co powinnaś była zrobić”. Trudno to traktować jako duży błąd, ale z pewnością nie jest to dokładne tłumaczenie.
Miąższ, krab, ryba i tygrys.
Polska wersja: Ja wolę się trzymać bu cua ca cp.
Poniekąd obie wersje są poprawne, bo są to nazwy tej samej wietnamskiej gry, do której używa się trzech kości. Jednak w polskiej wersji wkradła się mała literówka, bo prawidłowa nazwa to Bầu cua cá cọp. Mniejsza o akcenty, ale w ostatnim słowie zabrakło literki "o". Nie jest to poważny błąd, bo mało który Polak będzie w ogóle wiedzieć, o czym mówią bohaterowie, ale taki Wietnamczyk mógłby to już wytknąć.
Proszę wyłączyć tę osobę.
Polska wersja: Nie wie, że już dawno ją wyłączyli.
To „wyłączenie” trochę tu nie pasuje, bo bliżej idei kwestii byłoby „odcięcie od” czy też „odsunięcie od”. Wspomniane „wyłączenie” nie pasuje do kontekstu.
Zagrajmy w domino.
Polska wersja: Zapalnik reakcji łańcuchowej.
Chcieli dobrze, a wyszło jak zwykle. W dosłownym tłumaczeniu „pierwsza kostka domina do upadku” byłaby okropnym potworkiem, ale i zapalnik reakcji łańcuchowej to dość specyficzne sformułowanie.
Ciągnięcie i siłowanie.
Polska wersja: Zdajesz sobie sprawę, jak musieliśmy się nasiłować w Waszyngtonie.
Przecież ukryte w angielskiej wersji „pociąganie za sznurki” jest jak najbardziej przetłumaczalne na nasz język. Skąd więc to „siłowanie się”? Przynajmniej udało się zachować ten sam sens, co jak udowadniają wcześniejsze przykłady wcale nie jest normą w 1983.
No to fajnie.
Polska wersja: Fajnie.
Rzucone na odczepnego „fajnie” ze strony Kajetana Skowrona, który nie poznał swojej przyjaciółki z młodzieńczych lat, jest w pewnym stopniu tożsame z angielskim „I suppose”, ale można było się postarać o lepsze tłumaczenie. Trochę niefajnie.
Zawsze można obejrzeć 1983 z angielskim dubbingiem - wrażenia dużo lepsze. Serial jest dostępny na Netfliksie.
