Najlepsze reportaże polskie wydane w 2015 roku - TOP 10

Najnowsza książka Magdaleny Grzebałkowskiej ("Beksińscy. Portret podwójny") to kronika roku 1945, okresu pełnego kontrastów i chaosu. Dwanaście reportaży historycznych zawartych w tej książce to przejmujące i dramatyczne opowieści o ludziach uwikłanych w wielką historię. Są tu fragmenty między innymi o żydowskim domu dziecka, przeprawie 500 tysięcy ludzi przez skuty lodem Zalew Wiślany, zatopieniu statku Wilhelm Gustloff, odbudowywaniu zrujnowanych miast czy o osadnikach Ziem Odzyskanych. Książkę dopełnia zbiór ogłoszeń prasowych z 1945 roku, pozwalających prześledzić jak zmieniały się plany, potrzeby i oczekiwania mieszkańców polskich miast na przestrzeni kolejnych miesięcy.

//

Problem mieszkaniowy to jedna z najpoważniejszych kwestii, z jaką musimy się mierzyć w polskiej przestrzeni społecznej. Mimo to nikt nie potrafi znaleźć wyjścia z tej sytuacji. Springer obnaża tę bezsilność kolejnych rządów, wnikliwie przyglądając się wynikającym z tego faktu komplikacjom dotykającym prawie wszystkich ludzi. Tak powszechna niemożność zaspokojenia jednej z podstawowych potrzeb - prawa do mieszkania - prowadzi do wielu patologii, jak życie w piwnicy czy zaciąganie niespłacalnych kredytów, które "13 pięter" unaocznia.

//

Rozwiązany w 1944 roku Ku Klux Klan zaczął odradzać się po II wojnie światowej. Klimat był już jednak inny, przestępstwa na tle rasowym były coraz bardziej bezwzględnie tępione przez  Kongres Stanów Zjednoczonych i władze federalne. Katarzyna Surmiak-Domańska postanowiła sprawdzić jak ma się ta organizacja dziś i poznać perspektywy jej członków, którzy wciąż wierni są swoim dawnym ideałom. W XXI wieku starają się unikać konfliktów z prawem, stawiając na cierpliwą indoktrynację i przygotowując się do nadchodzącej - rzekomo - wojny ras.

//

Białystok, niegdyś wielokulturowy tygiel, w trzech-czwartych zamieszkałego przez ludność pochodzenia żydowskiego. Dziś przybierają w nim na sile ruchy neonazistowskie, często związane z władzami samorządowymi i duchowieństwem, a na zasypanym gruzami z getta żydowskim cmentarzu powstaje reprezentacyjny park miejski. Białystok wciąż jednak chce być kojarzony z miastem otwartym i tolerancyjnym, ale rzadko robi coś, by istotnie takim być. Kącki w "Białej sile, czarnej pamięci opowiada o tym, jak rodzi się szowinizm i sprzyjający mu klimat polityczny, z czego wynika, w jaki sposób zawłaszcza i degeneruje dyskurs publiczny, a także do czego prowadzi.

//

Pełna nostalgii opowieść o polskich Kresach, autorstwa jednej z najwybitniejszych polskich reportażystek. By przybliżyć czytelnikom losy tych miejsc i ludzi Szejnert sięga w przeszłość, by pokazać jak kształtowała i zmieniała się tożsamość i doświadczenia współczesnych mieszkańców. Rusza tropem dawnych badaczy, przyglądając się ich dociekaniom przez pryzmat tego, co wiem o nich obecnie. Rezultatem jest melancholijna, niepowtarzalna książka.

//

Zbiór reportaży o środowiskach kościelnych, które same siebie określają jako Rodzina Radia Maryja. Marcin Wójcik próbuje zrozumieć fenomen toruńskiej rozgłośni i związanego z nią otoczenia. Oddaje głos wiernym, kapłanom i kościelnym prominentom, cytuje audycje radiowe i listy pasterskie, a nawet zapisuje się na studia na uczelni ojca Rydzyka, dzięki czemu precyzyjnie portretuje jedną z twarzy polskiego Kościoła katolickiego.

//

Szczerek ponownie rusza w podróż, ponownie za jej cel obierając Ukrainę. W "Tatuażu z tryzubem" podejmuje próbę przybliżenia Polakom tego kraju i jej mieszkańców, bazując na ich historii najnowszej. Ale Szczerek sięga też głębiej, do historii, wyobrażeń i tęsknot Ukraińców.

//

Uzupełnienie wydanej w ubiegłym roku "Antologii polskiego reportażu", zbioru prezentującego twórców polskiej szkoły reportażu - tych najlepszych, najsławniejszych i tych niesłusznie zapomnianych. Wśród autorów utworów w trzecim tomie znaleźli się między innymi Bolesław Prus, Radosław Sikorski, Piotr Pytlakowski, Wojciech Górecki, Olga Stanisławska, Teresa Torańska czy Włodzimierz Kalicki.

//

Osiem biografii Czeszek - lub kobiet z Czechami związanych - będących w istocie pretekstem do opowiedzenia o historii tego kraju. Surosz wziął na tapet takie wydarzenia jak między innymi emigrację Czechów na Wołyń, dzieje Zaolzia, powstanie Czechosłowackiego Kościoła Husyckiego, ale też kulturę i sport.

//

Opowiedziana przez pryzmat życia Lary historia Islamie i tym, dlaczego ludzie decydują się walczyć i umierać za swoją religię. Lara, gruzińska Czeczenka, chcąc ocalić swoich synów przed grozą wojny przenosiła się z miejsca na miejsca, ostatecznie jednak jej potomkowie zadecydowali, że pojadą do Syrii by wziąć udział w trwającym tam konflikcie.

//