"24 twarze Billy'ego Milligana": historia człowieka, w którego umyśle istniały 24 różne osobowości

Autorem tekstu jest Radek Kosarzycki.

W listopadzie 1977 r. Milligan został oskarżony o trzy przypadki porwania, trzy napady z bronią, trzy rabunki i cztery gwałty. Do jego obrony przydzielono mu z urzędu dwóch prawników: Judy Stevenson oraz Gary’ego Schweickarta.

Już w trakcie pierwszego przesłuchania Schweickart zauważył, że jego klient jest całkowicie zdezorientowany i przerażony sytuacją w jakiej się znajduje. Milligan nie wiedział co się z nim dzieje i dopytywał czy komukolwiek zrobił krzywdę. Już wtedy Schweickart nabrał przekonania, że nie będzie to oczywista sprawa, bowiem ich klient zdawał się mieć problemy z prawidłowym postrzeganiem rzeczywistości.

Poza stanem emocjonalnym zmieniało się wszystko: akcent, poziom pewności siebie, sposób chodzenia, siadania, komunikatywności, elokwencji i nastawienia do prawników. Co więcej, różne „osobowości” nie pamiętały nic z tego co robiły i mówiły pozostałe.

Zbadaniem stanu psychicznego Billiego Milligana zajęła się dr Dorothy Turner, która spotkała się z nim kilkakrotnie w ciągu kilku dni. Za każdym razem jednak kiedy odwiedzała Milligana, widziała kogoś zupełnie innego. Zachowanie Milligana zmieniało się diametralnie z dnia na dzień. Pytany o imię czy wiek podawał za każdym razem inne dane. Przy pierwszym spotkaniu, jej pacjent przedstawił się jako 8-letni David. Pytany o Billiego, powiedział, że Billy śpi, a on sam jest “strażnikiem bólu”, który pojawia się na świecie, gdy dzieje się coś niepokojącego. To właśnie on poinformował Turner o istnieniu “pozostałych osobowości”, o których jednak nie chciał więcej mówić. Gdy Turner ponownie pojawiła się u Milligana, Davida jednak już nie było, a pojawił się Allen. Za trzecim razem Allen zamienił się w Tommiego. Każda z tych osobowości inaczej mówiła, inaczej się zachowywała, miała zupełnie inne podejście do osób i miejsca, które je otaczały. Wszystkie te osobowości utrzymywały, że nie mogą mówić o pozostałych, które znajdują się w ich umyśle, bowiem „pozostali będą na niego wściekli i go ukarają”.

Testy na inteligencję wykonywane w kolejnych dniach wskazywały na znaczące różnice ilorazu inteligencji w zależności od dnia. Jednego dnia Billy Milligan wydawał się być osobą opóźnioną w rozwoju, tylko po to, aby następnego dnia osiągać wyniki zarezerwowane dla najinteligentniejszych osób na świecie.

Badania EEG, którym poddawano Milligana wykazywały, że w trakcie kolejnych badań jego mózg zachowywał się zupełnie inaczej. Jednego razu aktywność mózgu przypominała aktywność mózgu ośmiolatka, tylko po to, aby podczas kolejnego badania przypominać mózg osoby dorosłej.

Gdy do tego dochodziło Milligan wywracał oczy, wpadał w chwilowy stupor, a gdy wracał do rzeczywistości widać było na jego twarzy dezorientację, próbę zrozumienia gdzie się znajduje i co się wokół niego dzieje. Gdy się w końcu odzywał, był już inną osobą niż chwilę wcześniej. Ta nowa osoba nie wiedziała, co się przed chwilą działo i z kim rozmawiała.

Dorothy Turner zdołała jednak przekonać kilka z tych osobowości do odkrycia tajemnicy. Wtedy okazało się, że wewnątrz umysłu Milligana znajduje się dziesięć różnych osobowości, którymi przewodzi Arthur, elokwentny 22-latek mówiący z brytyjskim akcentem, orientujący się w odkryciach naukowych, w medycynie i hematologii. To on decydował, kto “wchodzi w krąg i strumień światła” i jest widoczny dla świata zewnętrznego. Dla przykładu, gdy Milligan znajdował się w sytuacji bezpośredniego zagrożenia w jego mózgu pojawiał się Ragen Vadascovinich, jugosłowiański komunista charakteryzujący się tendencją do agresji i ogromną siłą fizyczną. W toku badań Ragen przyznał się do popełnienia kilku kradzieży, aczkolwiek jak zaznaczał nigdy nie dopuścił się gwałtu.

To właśnie na tym etapie prawnicy i psychologowie zaczęli podejrzewać, że mają do czynienia z osobą cierpiącą na osobowość wieloraką, schorzenie dzisiaj zwane zaburzeniem dysocjacyjnym tożsamości (DID).

Mówiąc najprościej, osoby zdrowe mają różne aspekty swojej osobowości, które są jednak zintegrowane w jedną całość. U pacjenta cierpiącego na DID każdy z tych aspektów jest niejako oddzielony od pozostałych. Oddzielenie jest na tyle poważne, że każdy z tych aspektów może działać jako osobna osobowość, która nie ma świadomości istnienia pozostałych.

Co więcej, w reakcji na czynniki zewnętrzne, np. sytuację w której znajduje się osoba cierpiąca na DID, do głosu dochodzą konkretne osobowości. Jak opisują to pacjenci, w momencie w którym nowa osobowość przejmuje kontrolę nad ciałem, musi zorientować się gdzie jest i co robi, bo nie pamięta niczego co robiła osobowość, która jeszcze przed chwilą kontrolowała zachowanie chorego.

Każda z osobowości Milligana czuła się tak po „przyjściu na świat” po poprzedniej osobowości. Stąd też bardzo często w momencie „przełączenia” pojawiał się strach. Nowa osobowość nie wiedziała, co zrobiła poprzednia, dlaczego nagle znajduje się w więzieniu, dlaczego jest przesłuchiwana. Nie miała żadnej świadomości tego, że jakiś inny aspekt osobowości właśnie popełnił przestępstwo.

W marcu 1978 r. Billy Milligan został poddany trzymiesięcznej obserwacji prowadzonej przez psychiatrę George’a Hardinga oraz dr Cornelię Wilbur, która podówczas była już znana z leczenia osobowości wielorakiej opisanej w książce i filmie pt. Sybil.Jak później przekonywała dr Wilbur o tym, że Milligan cierpiał na DID przekonała się już w pierwszych dwudziestu minutach rozmowy, bowiem w tym czasie zdążyła porozmawiać z trzema różnymi osobowościami.

W toku ewaluacji pacjenta, lekarze dowiedzieli się od poszczególnych osobowości, że prawdziwa osobowość, „prawdziwy Billy” od kilku lat śpi, bowiem pozostałe osobowości „uśpiły go” podczas próby samobójczej w wieku szesnastu lat. Z racji tego, że wszyscy pozostali mieszkańcy umysłu Milligana chcieli żyć, pilnowali, aby Billy się nie obudził i nie spróbował odebrać sobie życia ponownie. W toku badań, naukowcy odkryli, że oprócz istniejących 10 osobowości, w umyśle Milligana znajduje się jeszcze 14 innych, tzw. niepożądanych, które nie mają już prawa „wychodzenia na świat”, bowiem zagrażały pozostałym.

Wraz ze zdobywaniem zaufania poszczególnych osobowości na przestrzeni lat naukowcom udało się zintegrować wszystkie osobowości w jedną całą, która była w stanie poskładać w całość wspomnienia wszystkich osobowości. Dopiero wtedy William Milligan był w stanie stanąć przed sądem. Billy Milligan był pierwszą osobą uniewinnioną w procesie karnym ze względu na zdiagnozowanie u niego osobowości wielorakiej.

Historia i wewnętrzna walka Milligana na przestrzeni lat została doskonale opisana przez Daniela Keyesa w książce "Człowiek o 24 twarzach". Lektura tej książki sprawia, że czytelnik zaczyna inaczej postrzegać świadomość i zawiłości działania ludzkiego mózgu. We wrześniu 2021 r. na Netflixie premierę miał czteroodcinkowy serial dokumentalny, w którym zebrano wypowiedzi lekarzy, specjalistów, psychologów, przedstawicieli prokuratury oraz członków rodziny Milligana.