Czas się pożegnać. Premiera ostatniego sezonu "Świata według Kiepskich" to dla Polaków ważna chwila

"Świat według Kiepskich" wymyślili w 1997 roku Janusz Sadza, Aleksander Sobiszewski, Igor Nurczyński i Roman Rega, inspirując się amerykańskim "Światem według Bundych". Celem był stuprocentowo rodzimy odpowiednik, biorący pod lupę polskie przywary i bezlitośnie je wyśmiewający. Sadza umieścił tytułową rodzinę w kamienicy - bliźniaczo podobnej do tej z wrocławskiego "Trójkąta Bermudzkiego", w której sam mieszkał. Bohaterowie byli zresztą luźno oparci na jego sąsiadach.

Pierwsze scenariusze miały powstawać na bazie osobistych doświadczeń i zasłyszanych anegdotek - oczywiście odpowiednio podkoloryzowanych. "Świat według Kiepskich" był zatem odbiciem Polski w krzywym zwierciadle - siłą rzeczy nie zawsze uczciwym, potwornie stereotypowym, ale też niepozbawionym pomysłowości czy sympatii dla swoich bohaterów. To ostatnie było zresztą chyba najważniejsze i najbardziej przyczyniło się do żywotności "Kiepskich".

Choć w pierwszych latach emisji prasa krytykowała niemal każdy aspekt produkcji, widzowie z radością zasiadali przed ekranami. Oglądanie Kiepskich, pana Boczka czy Paździochów wiązało się z pewnym paradoksem. Z jednej strony, łatwo było ich zrozumieć, bo poruszały się po znanej nam rzeczywistości. Absurdy, z którymi przyszło im się mierzyć, były przerysowane do granic, ale też doskonale znajome Polakom. Z drugiej strony, z bohaterów wszyscy się wyśmiewali. Co było ułatwione o tyle, że większość widzów widziała w nich "ten inny typ Polaka". Oglądającemu łatwo było udawać, że pokazywana na ekranie satyra nie dotyczy go osobiście.

Stwierdzenie, że emisja rozpoczęła się w zupełnie innej epoce telewizyjnej, nie jest ani odrobinę przesadzone. W 1999 roku polska rzeczywistość nie tylko w sferze mediów miała kształt diametralnie różniący się od współczesnego. Nie dziwi więc, że widownia "Świata według Kiepskich" stopniowo topniała. Szczyt oglądalności przypadł na początek XXI wieku, kiedy to przed ekranami zasiadały ponad 4 mln Polaków (rekord to 5 932 900 widzów w listopadzie 2002 roku - według danych z serwisu kiepscy.org.pl).

Od 2014 roku produkcja gromadziła widownię w liczbie zawieszonej między widełkami 1-2 mln. Rok temu oglądalność spadła poniżej miliona. W październiku ubiegłego roku była najniższa w historii. "Świat według Kiepskich" obejrzało wtedy 755 tys. widzów. To wyniki dalekie od najchętniej obecnie oglądanych polskich seriali telewizyjnych ("M jak miłość" wciąż śledzi 4 mln osób), ale nadal całkiem przyzwoite. Zwłaszcza jak na takiego dinozaura, który podobno mało kogo już bawi, a raczej męczy odtwórczością gagów i archetypów. Czego by o "Kiepskich" nie mówić, ugruntowali sobie twardą pozycję w polskiej popkulturze.

Możecie ich od lat nie oglądać, ale z pewnością wiecie, kim był Paździoch, podobnie jak większość z nas potrafi odtworzyć w pamięci stylówę Ferdka czy śmiech Waldka. Poszczególne cytaty doskonale znane są całej rzeszy Polaków ("To nie jest kraj dla ludzi z moim wykształceniem"), a kadry z produkcji stanowią bazę wielu popularnych memów. Andrzej Grabowski, mimo tak wielu znakomitych wcieleń w filmach i sztukach teatralnych, wydaje się nierozerwalnie przyspawany do wspomnianego Ferdka.

Do dziś z pewnym smutkiem wspominam swój zachwyt jego tytułową kreacją w "Chorym z urojenia", przerwany okrzykiem przywleczonego przez nauczycielkę na spektakl dzieciaka. "O, Kiepski!". Nie można zaprzeczyć, że obsada odwaliła tu znakomitą robotę - stworzyła barwne i charakterystyczne postacie znane milionom Polaków.

Można serialowi Polsatu wytknąć wiele, ale na polu parodii polskiej rodziny pozostawał bezkonkurencyjny. Udało mu się zapisać w naszej zbiorowej świadomości. Wydaje mi się zatem, że ci Polacy, którzy pozostali tytułowi wierni na dobre i złe, zasługują na to, by móc się z nim pożegnać na poziomie. Skoro finałowy sezon został już nakręcony, należy go pokazać. Z szacunku do odbiorców, historii tej produkcji (to przecież drugi po "Klanie" najdłużej nadawany polski serial) i zmarłych aktorów, którzy spędzili na jej planie kawał życia.

Siłą rzeczy nie zobaczymy w nich już Dariusza Gnatowskiego i Ryszarda Kotysa, czyli serialowych Boczka i Paździocha. Aktorzy zmarli kolejno w październiku 2020 i w styczniu 2021 roku. Premierowe odcinki będą emitowane w środy (począwszy od 31 sierpnia) o godz. 21:40. Telewizja Polsat nie planuje już kontynuacji produkcji.