Grzesznicy - recenzja filmu. Czegoś takiego się nie spodziewałem

Gdy pierwszy raz zobaczyłem materiały promocyjne tego filmu, od razu poczułem zaciekawienie. Michael B. Jordan w podwójnej roli, okołowesternowa stylistyka, motyw wampirów - taka mieszanka już na papierze jest niezwykle kuszącym owocem. Zwłaszcza, że grający główne role znów połączył siły z Ryanem Cooglerem. Panowie tworzą na tyle zgrany tandem, że nie miałem wątpliwości co do tego, by znów im zaufać. Opłaciło się, bo finalny efekt przerósł moje oczekiwania.

Clarksdale, Missisipi, 1932 rok. To właśnie tam po latach nieobecności wracają bracia Smoke i Stack (obu gra Michael B. Jordan). Mężczyźni robili bardzo szemrane biznesy w Chicago, ale postanowili wrócić w rodzinne strony, żeby otworzyć coś swojego - w końcu, jak sami mówią, lepiej "zwalczyć znajomego diabła". W tym celu odnawiają stare relacje - nie wszyscy jednak radośnie reagują na ich powrót, poza ich kuzynem Sammiem (Miles Caton), znanym też jako Preacher Boy. Żadne z nich nie spodziewa się, co ich czeka nadchodzącej nocy: świeżo otworzona knajpka stanie się centrum obrony przed demonicznym, kusicielskim złem.

Coogler zabiera widzów do miasta, w którym pozornie cała społeczność zdaje się być przynajmniej minimalnie zjednoczona - czarni i biali chodzą po tych samych ulicach, kupują razem w sklepach, handlują między sobą. Nikt się jednak nie oszukuje - duch Jima Crowa unosi się nad tym pejzażem, miłości nie ma, niektórzy mniej lub bardziej jawnie nie godzą się z porządkiem, w myśl którego czarni są traktowani na równi z białymi. Reżyser nie wykłada jednak kawy na ławę od razu - stopniowo, raz na jakiś czas podrzuca fabularne kamyczki, które wkrótce stworzą spójną całość. Choć "Grzesznicy" bezpośrednio nie dotykają samego zagadnienia rasizmu w sposób typowy dla standardowego, zaangażowanego społecznie kina, Coogler przemyca to na tyle sprawnie, żeby narysować kontekst sytuacyjny, scharakteryzować nastroje i zależności pomiędzy postaciami.

Czuć jednak w tym filmie niezwykle osobisty rys w wykonaniu reżysera. Znakomicie portretuje pozamiejską Amerykę lat 30. i samą czarną kulturę, społeczność, która jest złożona z osób bardzo różnorodnych pod kątem profesji, charakterów, czy życiowych dróg. Coogler określa ją w filmie jako dość zamkniętą na innych, ale równocześnie oferującą coś na kształt nie tyle akceptacji, co rytualnego, duchowego wyzwolenia. Może to właśnie tego tak naprawdę poszukują Smoke i Stack - rozliczenia się z przeszłością, zmierzenia się z dawnymi grzechami i zadanymi przez siebie ranami? "Grzesznicy" są dziełem bezpretensjonalnie opowiadającym o ludziach, ich grzechach i słabościach, wolności, muzyce jako wszechpotężnym obosiecznym mieczu, który potrafi przynieść spełnienie, ale równocześnie wyzwolić demony.

Skoro o nich mowa - "Grzesznicy" są reklamowani jako horror. Nie, żeby niesłusznie, natomiast tu Coogler się nie spieszy. Stopniowo dawkuje nastrój, spokojnym tempem potęguje i tak silnie towarzyszący niepokój - praktycznie od początku wiemy, że zło w jakiejś formie przyjdzie i skonfrontuje się z bohaterami. Po bardzo dobrej, pozwalającej poznać bohaterów ok. godzinie, dostajemy ekscytujące, niepopadające w parodię mięsne kino z udziałem wampirów. Film respektuje utwardzone ograniczenia tych postaci (drewniany kołek, dzienne światło i czosnek jako zestaw do walki), ale równocześnie w tej świetnie zainscenizowanej rzeźni sprawia, że żaden z bohaterów nie może się czuć bezpiecznie. Scena irlandzkiego tańca nigdy i nigdzie nie była tak przerażająca, jak tutaj. 

Powiem to jasno i wyraźnie - to nie tylko najlepszy film, który do tej pory nakręcił Ryan Coogler, ale również absolutnie życiowa rola (w zasadzie dwie) Michaela B. Jordana. Aktor zaserwował nam geniusz warsztatowy w najczystszej formie, w pełen niuansów sposób kreując postaci Smoke'a i Stacka. Pierwszy jest dość chłodnym, trzeźwo myślącym, wierzącym w siłę i pieniądz gościem, nieoficjalnym mózgiem duetu, dźwigającym na swoich barkach przeszłość. Drugi to postać dość bezpośrednia, uważana za "gorącą głowę", ale również kryjąca w sobie emocje i, podobnie jak brat, ból wynikający z porzucenia swojej bratniej duszy. Jordan jest w obu rolach doskonały - oprócz wizualnego rozróżnienia nadaje obu braciom kontrastów, magnetyzmu i wyjątkowości.

Choć MBJ jest głównym aktorskim rozgrywającym w tej historii, wspiera go praktycznie bezbłędnie obsadzony drugi plan. Wunmi Mosaku (wcielająca się w Annie) oszczędnymi, ale skutecznymi środkami wyraża ból i miłość swojej postaci. Fantastyczny debiut aktorski i wokalny zalicza Miles Caton jako Preacher Boy, niezwykle uzdolniony młody muzyk, który jest "kluczem" do procesu otwarcia bramy między życiem a śmiercią i wkracza w nowy, nieznany mu świat. Świetnie wypada Hailee Steinfield jako dawna, utracona, ale niewygaszona miłość jednego z braci, doskonale swoje pięć minut wykorzystał też Delroy Lindo w roli Delty Slima - starego muzyka, dla którego podstawową walutą jest alkohol. Spośród białej części obsady wszystkich na głowę Jack O'Connell, piekielnie dobrze odnajdujący się w roli lidera wampirów. Każdy z powyższych bohaterów ma swój ekranowych czas i wykorzystuje go bez pudła.

Ważna jest jeszcze jedna rzecz - KONIECZNIE obejrzyjcie ten film na dużym ekranie, Imax będzie do tego idealny. Sfera audiowizualna wznosi "Grzeszników" na i tak horrendalnie wysoki poziom - poczynając od znakomicie przygotowanych kostiumów Ruth E. Carter, zatrzymując się przy doskonale obrazującej epokę, epickiej i artystycznej zarazem operatorskiej robocie Autumn Durald Arkapaw, kończąc na doskonałej od początku do końca muzyce maestro Ludwiga Göranssona, będącej intensywnie pulsującym sercem i największą siłą filmu.

"Grzesznicy" to dzieło przez gigantyczne D, które jest tak dobre, jak się o nim mówi, a może nawet i lepsze. Ryan Coogler stworzył niemalże wybitne, świetnie napisane i zrealizowane kino, które łączy różne gatunki, istotną społecznie tematykę, podając całość w formie ekscytującego, wielowarstwowego kinowego doświadczenia, które trzeba przeżyć całym sobą. Przy takiej formie Cooglera, miejsce Jordana Peele'a jako naczelnego sztukmistrza kina grozy z silnymi wątkami rasowymi może być zagrożone.

Więcej recenzji filmów i seriali przeczytacie na Spider's Web:

W produkcji wystąpili m.in.: